Esperanta Ligilo
N-ro 6, junio 2013
 

Enhav-tabelo
79-a Internacia Kongreso de Blindaj Esperantistoj (kvara komuniko)
Pri literaturo de UK-lando.
Lingva forumo. Decxifri pralingvojn.
Tra la sortofrata mondo. Impona konferenco de surdblinduloj.
Nia rondo familia. Ni gratulas.
Literaturo. La bluokulino.
Enigmoj kaj problemoj (nur en brajla versio).
Diversaj interesajxoj. Junie naskigxis...
Humuro. Muzikistoj ridas.
Por la retumantoj. Nova retpagxo en la lingvo internacia.


79-a Internacia Kongreso de Blindaj Esperantistoj
28.08-03.09 2013
Obzor – Bulgario (kvara komuniko)
1. Renkontado de la partoprenantoj.
Kiel ni jam anoncis en la unua komuniko la partoprenantoj estos veturigataj de Varna al Obzor per busoj en du grupoj je la 12-a kaj la 18-a horo.
Kolektigxaj lokoj.
a. Flughaveno Varna - cxe la informejo de terminalo “forveturantaj aviadiloj”.
b. Auxtobusa stacidomo Varna – en la atendejo,sur la benkoj kontraux la biletkasoj.
c. Fervoja stacidomo Varna – cxe la informejo.
2. La 28-an de auxgusto posttagmeze – akceptado kaj enlogxigado de la partoprenantoj.
3. Ni petas cxiujn, kiuj pagis siajn kongreskotizojn kunporti la kvitancojn de la bankoj pere de kiuj oni gxiris la monon.
4. La 28-an de auxgusto posttagmeze kaj la 29-an de auxgusto antauxtagmeze en la hotelo funkcios monsxangxejo.
5. Se iuj deziras vegetarajn mangxajxojn bonvolu anonci sin retletere al Dimo Dimov.
6. La antauxvidata duontaga ekskurso ne okazos al Varna, sed al Nesebar.
7. Provizora programo.
merkredo la 28-an de auxgusto.
19.00-20.00 vespermangxo.
20.00 interkona vespero.
jxauxdo la 29-an de auxgusto.
8.00-8.45 matenmangxo.
9.00-9.45 e-kursoj.
10.00-11.30 solena malfermo de la kongreso.
11.45-13.00 prelegoj.
13.00-14.00 tagmangxo.
18.30-19.30 vespermangxo.
20.00 kultura programo.
vendredo la 30-an de auxgusto.
8.00-8.45 matenmangxo.
9.00-9.45 e-kursoj.
10.00-10.30 prelego.
10.30-12.30 gxenerala asembleo de LIBE – (unua parto).
13.00-14.00 tagmangxo.
18.30-19.30 vespermangxo.
20.00 kultura programo.
Sabato la 31-an de auxgusto.
8.00-8.45 matenmangxo.
9.00 duontaga ekskurso al Nesebar kun vizito de la Arkeologia muzeo kaj promenado tra la malnova urboparto.
13.00-14.00 tagmangxo
19.00-20.00 vespermangxo.
Dimancxo la 1-an de septembro.
8.00-8.45 matenmangxo.
9.00-9.45 e-kursoj.
10.00-12.30 prelegoj.
13.00-14.00 tagmangxo.
18.30-19.30 vespermangxo.
20.00 kultura programo.
Lundo la 2-an de septembro.
8.00-8.45 matenmangxo.
9.00-9.45 e-kursoj.
10.00-12.30 gxenerala asembleo de LIBE – (dua parto).
13.00-14.00 tagmangxo.
17.00-18.00 fermo de la kongreso.
19.00 adiauxa vespero.
Mardo la 3-an de septembro.
8.00-8.45 matenmangxo.
13.00-14.00 tagmangxo.
Forveturo de la partoprenantoj.
Vladimir Jxelev - prezidanto
Dimo Dimov - vicprezidanto

Pri literaturo de UK-lando.
La literaturo de Islando, cxi-jara kongreslando havas suficxe antikvajn radikojn, firman tradicion kaj la esencan influon al literaturoj de aliaj Euxropaj landoj. La Islanda literaturo estas literaturo, verkata en Islanda lingvo kaj literaturo de Islandaj auxtoroj, verkata en aliaj lingvoj. La unuaj trezorajxoj de tiu literaturo rilatas al la komenco de logxigo de Islando je Vikingoj. Do antikva Skandinava, fakte Norvega literaturo laux sia deveno vere evoluis en Islando.
La lokan, Islande-Norvegan skribsistemon, fondis en 12 jc. Ari Torgilsson (mortis en la jaro 1148). Oniopinie li fondis ankaux Islandan etnografion kaj gxenerale ni povas percepti lin kiel la fondinto de la tuta Proza literaturo de sia popolo. Tiu literaturo donis post mallonga tempo suficxe abundajn fruktojn. Izolitaj sur sia soleca norda insulo, kiu situas cxe la limo de la tiama multelogxigita mondo, netusxata per tre fortaj malamikoj, ne submetata almenaux komence, de ekstermaj atakoj de Kristanismaj fanatikoj, krucmilitoj, kiuj senbedauxre neniigis cxiujn fruktojn de la pagana popola literaturo, Islandanoj libere povis uzi longajn vintrajn vesperojn por detale prilabori skribe rakontojn kaj novelojn de siaj prauloj pri la propraj Dioj kaj historiaj herooj, pri propraj kaj Norvegaj tribestroj kaj regxoj, karajn proprajn tradiciojn, kredojn kaj popolajn legxojn. Malnovaj Islandaj auxtoroj lasis por ni la ricxan prozan heredon, kiu entenas, krom la mitologiaj kaj folkloraj verkoj, ankaux multajn historiajn biografiojn, antaux cxio de Norvegaj regxoj, poste - de eminentaj tribestroj kaj post la akcepto de Kristanismo - de episkopoj (inter alie, ankaux multajn verkojn pri historio de Norvegio, Islando, Danlando kaj de la insulaj kolonioj, fine rakontojn pri vojagxoj, pri la establo de Gronlando ktp.). Al tiu tempo apartenas la vico de sagaoj, kiuj priskribas la evoluon de apartaj Islandaj gentoj, rakontante pri ili cxiutagece kaj realece, kvankam kun la mikso de kelkaj mitologiaj elementoj. Cxio cxi donas kauxzon al Gering konsideri tiuspecajn sagaojn kiel historiajn romanojn, kiuj estas samtempe la supera kaj ricxa fonto por la esplorado de kulturo kaj vivkondicxoj de tiu epoko. La tradukita de fremdaj lingvoj tiutempa literaturo estis ankaux suficxe ricxa kaj diversspeca. Gxi entenis ecx la Orientajn influojn kaj la mezeuxropajn kaj Grekajn elementojn. La unikeco de la mezepoka Islanda literaturo konsistas ne nur en tio, ke gxi savis la antauxkristanajn mitojn kaj la popolan eposon, sed ankaux en tio, ke Islandanoj konservis la malnovIslandan (estas preskaux la samo, ke malnovnorvegan) lingvon, kiu nemulte sxangxigxis dum multaj jarcentoj.
La poezia literaturo de Islando, kreskinta sur la Norvega poezia grundo, multe superis sian Norvegan "patrinon" laux la rezultoj. Poeziaj verkajxoj de malnova Norvege-Islanda literaturo estis tre multnombraj kaj diversspecaj. Inter ili okazis legendoj pri Dioj kaj herooj, didaktaj versoj, verkoj pri vivo de tribestroj kaj konungoj - samtempuloj de auxtoroj, kiuj famigis iliajn gloragojn, ankaux kurtaj versajxetoj, aperintaj influe de nuna minuto, de kuranta momento. Tiuj lastaj havis tute abundan enhavon: amliriko epigramoj, enigmoj ktp.
Prauloj de skandinavaj popoloj - Vikingoj - portis al Islanda insulo du specojn de poeziajxoj: la eddan kaj la skaldan.
La cxefverko de Germane-skandinava mitologio "Edda" entenas du versiojn: malplinova Edda - la granda poezia kompilo de skandinavaj mitoj - kaj Edda plinova - la verko de mezepoka Islanda verkisto Snorri Sturluson, planita kiel la lernolibro de la skalda poezio.
Ambaux "Eddoj" estis verkitaj en 13 jc. Lauxforme Edda estas malnovgermana alliteracia verso. Laux la enhavo gxi estas parte mitologia, parte aforisma aux didakta kaj parte heroisma. La verkoj, konsistigantaj la pli malnovan "Edda-n", estas iom specialaj kaj trovigxas aparte en Islande-Norvega literaturo. Iliaj auxtoroj ne estas por ni konataj.Ilia fonto sendube estas folkloro. Kelkaj de tiuj verkoj toleris poste iun literaturan prilaboron.
Koncerne la skalda poezio, gxia formo estis pli disvastigita en la malnova Skandinavio kaj aparte en Islando. La unuaj skaldoj estis Norvegoj. En 10 jc. la arto de skaldoj multe disvastigxis en Islando. De tiu tempo plejmulto de kortegaj skaldoj devenis de Islando. Ni nomu la plej konatajn nomojn inter skaldoj: Bragi Boddason ( 9 jc.), Egil Skallagrimsson (10 jc.), Kormak Egmundarson (10 jc.) kaj, certe, fama sciencisto kaj auxtoro de la plinova "Edda" Snorri Sturluson. Temoj de Skalda poezio ankaux abundas: priskriboj de famaj bataloj, agado de regxoj kaj iom pliposte - Kristanismaj himnoj, glorigxo de Di-personoj, maraj vojiradoj ktp. En la interrilatoj - enhavo-formo pliofte gvidas formo. Pliregas la elekto de epitetoj, frazokonstruado, la reciprokaj interrilatoj de metaforoj, forta strebado al la plej ebla eleganteco kaj rafiniteco - cxio cxi tiomgrade komplikigas formon, ke ecx suficxe simpla enhavo .. konfuzigxas. La skalda poezio degeneris nur en 13 jc. Tiu poezio estas pli interesa por sciencistoj, ol por simpla leganto kaj sxatanto, cxar enhavas pli da diamantoj de arto, ecx de artefariteco kaj rafiniteco, ol diamantoj de spirito kaj animo.
Kristanismo kune kun la religiaj scioj, kunportis la skribon al Islando en 10 jc. Dank'al tiu lasta ekevoluis la skribaj genroj de literaturo - sagaoj kaj poemoj. La plej konata - "Sagao pri Nijal", "Sagao pri Egil" kaj "Sagao pri Gisli". Ili estas la sagaoj gentaj, aspektas kiel prozaj verkoj, ligitaj kun la popola paroltradicio. La kronikoj de Norvegaj regxoj aperis en 12 jc. je duonlegendaj sagaoj pri la unuaj regxoj-kristanoj Olav Trjuggvason kaj Olav Haraldsson (la Sankta).
En 14-15 jarcentoj grandan popularecon ricevis rimoj - iom sxangxitaj Francaj baladoj. Multas ankaux poemoj. La plej konata poemo de tiu tempo nomigxas "Lilio", la auxtoro E. Ausgrimsson. Kaj la plej famaj versoj apartenas al Arason - la katolika episkopo de Islando, kiu estis mortigita la 7-an de novembro 1550. La nova testamento? estis eldonita en Islando en la jaro 1540, tuta Biblio aperis tie en 1584. Tamen la pinto de la tiutempa kulta literaturo estis belegaj himnoj Pri Diaj suferoj de Pjetursson kaj "La hejmaj predikoj" de Vidalin.
Dum la Renesanca epoko en Skandinavio aperis la tendenco al kolektado de antikvaj manuskriptoj de Islando, cxar ecx tiam ili jam estis raraj kaj multaj komprenis gxian literaturan kaj tutartan valorecon. Tre gravan rolon en kolektado kaj konservado de Islanda literatura heredo ludis A. Magnusson.
La cxefa direkto de Islanda literaturo de 19 jc. estis romantismo. Gxi lauxte anoncis sin per la verkoj de B. Torarensen (1786-1841) kaj per la strofoj de Hatlgrimsson (1807-1845). La plej famaj Verkistoj Islandaj de 19 jc. estas ankaux B. Grjondal, G. Tomsen, M. Johumsson, S. Stejnstornsson... La unuan Islandan romanon "Junulo kaj junulino"verkis Torodsen.
La realismo venis Islanden en 80-aj jaroj de 19 jc. Gxi estis karakterizita de socialismaj, kontrauxklerikalaj kaj internaciaj tendencoj. Kaj denove plej eminentaj familinomoj: S. Stefansson, G. Paulsson...
Surlime de jarcentoj realistoj turnis sin al naciaj ideoj, al religio, ecx en la flankon de idealismo. La plej rimarkinde tio videblas en la verkoj de eminenta poeto kaj filosofo E. Benedihtsson, prozisto-spiritisto E. Kvaran, romanisto J. Tresti (la vera nomo G. Magnusson). Dum tiuj jaroj multaj verkistoj komencis verki en la danna lingvo por ilin sciu plimulte da legantoj: Sigurjounsson, Gunnarsson...
En 20-aj jaroj de antauxa jarcento en Islanda literaturo aperis novaj stiloj, plej konsiderinda inter ili estas modernismo. La famaj lirikaj poetoj-modernistoj estas D. Stefaunsson, T. Gudmundsson
kaj romanisto - D. Hagalin, kiu tre humure priskribis la vivon de ordinaraj homoj, maristoj kaj verkis dannlingve kaj norveglingve. La nova vorto en Islanda literaturo de 20-aj jaroj estis la romano de Tourdarson "la leteroj al Laura". Tamen la vera fondinto de la nova Islanda superrealisma verkmaniero estas Halldor Kiljan Laksness - nobelpremiita en 1955 j. Dum la 30-aj jaroj li publikigis tri verkojn: "Memstaraj homoj", "La lumo de la mondo" kaj "Salki Valki". Grandan popularecon havis en Skandinavio lia historia trilogio "La Islanda sonorilo".
Fine la plej nova Islanda literaturo malproksimigxas de tiu tradicia. Pli konkrete mi nun ne pretas gxin karakterizi. Jen estas plej elstaraj gxiaj novatoroj: G. Danielsson, O. Sigjurdsson, Halgrimur Helgason, Arnald Indridason ktp.
Cxi tie ni tre superece trafoliumis lahistorion de evoluo de Islanda literaturo. Farante la artikolon, mi bone ekkonsciis, ke almenaux por mi ekzistas ankoraux unu mondo nekonata, la maro de la literaturo legenda, interesa kaj siaspeca. Mi nur provis iomete malfermi la pordon al tiu mondo por mi kaj por cxiu interesigxanto. Restas nur deziri al ni cxiuj la interesan tempopasadon en la mondo de Islanda literaturo, respondojn al demandoj de nia menso kaj nia spirito kaj la esperon, ke la lando, kiu gastigis cxi-jaran Universalan Kongreson de Esperanto, plisimpligos nian konatigxon kun perloj de sia literaturo.
O. Cxirkova.

Lingva forumo

Decxifri pralingvojn.
Ofte oni komparas lingvojn kun vivantaj estajxoj. Ili naskigxas, vivas kaj mortas. Cxiutage mortas lingvoj en la tuta mondo. Kaj kun tiuj lingvoj mortas kulturaj valoroj de la homaro, al kiuj oni ne plu povas aliri.
Pro tio, ekzistas fakaj lingvistoj, kiuj dedicxas multajn jarojn da pena laboro por decxifri mortintajn lingvojn. Per tio ili eltrovas gravajn informojn pri la historio, koncerne kulturon, politikon kaj komercon de antikvaj popoloj. Faka laboro tio estas.
La novajxo estas, ke de nun komputila programo mirinde helpas en tiu laboro. Oni alnomas gxin “tempomasxino”, cxar gxi faras dum kelkaj tagoj tion, por kio persona laboro postulas jarojn. Oni provis la sistemon en Paskinsulo, kaj la programo rekonstruis tiel nomatajn “protolingvojn”, de kiuj devenis lingvoj en Azio, Auxstralio kaj regionoj en la Paca Oceano.
Esploristoj el la Universitato de Kalifornio, en Usono, ellaboris tiun programon kaj publikigis siajn rezultojn: la komputilo sukcesis ripeti la atingojn mane faritajn de lingvistoj kun 85 procentoj da kongruo. La programo uzas konceptojn de logiko kaj statistiko por rapide atingi la samajn rezultojn. La esploristoj testis gxin je pli ol 600 pralingvoj en la menciita regiono, surbaze de jam kolektitaj 140000 vortoj.
Kurioze, ke la programo montras ankaux la estontecon de lingvoj. Tio signifas, ke gxi antauxvidas la manieron, kiel lingvoj modifigxos laux tempopasado – asertas la esploristoj. La komputila programo bazigxas sur la koncepto, ke lingvoj organizigxas en maniero simila al “genealogia arbo”, kun reciprokaj influoj de unuj lingvoj al aliaj. Laux tiuj “arboj”, protolingvoj estas trunkoj, kaj modernaj lingvoj estas folioj. La proksima pasxo estos rekonstrui per la programo indianajn lingvojn en Nordameriko.

Impona konferenco de euxropaj surdblinduloj EN BULGARIO
Tri tagojn 206 surdblinduloj kun siaj interpretistoj-gvidantoj, fakuloj pri rekapabligo, organizantoj kaj gastoj okupadis la halojn de la plej bela hotelo “Plovdiv” en la urbo Plovdiv (Bulgario). La 21-23-a de majo cxijare tie okazis la interesega internacia konferenco pri la problemoj de surdblindeco. La konferenco estis financita de la bulgara operativa programo “Disvolvo de homaj resursoj” kaj de la Sociala fonduso de Euxropa Unio. La cxeftemo de la konferenco estis: "Partopreno kaj integrigxo en la socion". Samtempe realigxis ankaux la Gxenerala Asembleo de Euxropa Unio de Surdblinduloj. Dum kafo-pauxzoj estis realigitaj multaj kontaktoj inter la partoprenantoj de tiu impona evento.
La konferencanoj estis el 17 euxropaj landoj. Nature, la plej multaj estis el Bulgario, kies nombro atingis 103. La plej multnombra fremdlanda delegacio estis la norvega, (37 personoj). La ruslanda grupo estis dekpersona, la finlanda – nauxpersona. La ceteraj landaj reprezentaroj ne estis tiel multnombraj.
Ordinare la surdblinduloj, kiuj estas tute surdaj kaj tute blindaj, havas du interpretistoj-gvidantoj, cxar la interpretado al tiuj personoj estas suficxe peza kaj laciga. Mi mem konvinkigxis interparolante kun mia nova surdblinda amiko Peter Vanhoutte, kiu ecx sukcesis instrui al mi la unuan lecionon pri metodo por interkomunikado kun surdblinduloj, nomata Lorm. La metodo Lorm estas kreita en XIX jarcento de juna auxstra surdblindulo, kies nomon gxi ricevis. Mi eksciis, ke mia belga amiko Peter estas tre bona komputiluzanto, li instruas komputiluzadon al surblinduloj, al homoj kun difektita vidpovo, ecx al vidantoj. Peter Vanhoutte povas paroli busxe suficxe klare kaj li logxas en eta vilagxo en Orienta Belgio. Mi devas tute sincere konfesi al la legantoj, ke mi multajn jarojn havas ioman sperton je la interkomunikado kun surdblinduloj. antaux 51 jaroj mi havis eblecon interkomunikigxi kun mia kolego, korbplektisto kaj kunlogxanto Kiril Concxev, ankau tute surda kaj tute blinda, pere de metodo "bloko". Mi skribis sur lia manplato cxefajn presliterojn kaj tiamaniere mi “parolis” al li, kaj Kiril respondis busxe. Tiel ni komprenis unu la alian. Poste la saman metodon mi uzas cxe miaj konversacioj kun Borjana Koskina, tre eminenta bulgara surdblindulino, talenta Poetino kaj verkistino.
La unua tago de konferenco estas dedicxita al la problemoj de surdblindaj virinojj. La temo de tiu forumo estis "La surdblinda virino – ankaux kun egalaj rajtoj en la moderna socio". Enkadre de tiu forumo interesajn prelegojn prezentis Sanja Tarczay (Kroatio), Anjxela Pimpinela (Italio), Borjana Koskina (Bulgario) k. A.
En la lastaj du tagoj de la konferenco ni auxskultis gravajn prelegojn de Wolfgang Angermann, (prezidando de Euxropa Unio de Blinduloj), Sergej sirotkin (prezidanto de Euxropa Unio de Surdblinduloj), Dimitar Parapanov (prezidanto de la Nacia Asocio de Surdblinduloj en Bulgario) k. A.
La partoprenantoj de la Gxenerala Asembleo de la Euxropa Unio de Surdblinduloj ankaux elektis sian novan prezidanton – Sanja Tarczay el Kroatio, la gxisnuna vicprezidanto de la temata organizajxo Seppo Jurvanen (Finlando) estas la nova vicprezidanto, Sergej Flejtin (Rusio) – la nova gxenerala sekretario, la kasisto estas Geir Jensen (Norvegio).
Cxiuj delegaciestroj tutkore dankis al la organizantoj de la konferenco kaj Gxenerala Asembleo, al la bulgaraj dommastroj, kaj precipe al s-ro Dimitar Parapanov kaj lia skipo. La konferencanoj ekveturis al siaj logxlokoj, forportante bonajn impresojn de siaj laboro kaj renkontoj, de la tuta etoso de la konferenco.
Inter la bulgaraj surdblinduloj estas famaj kaj sindonemaj adeptoj de la lingvo de d-ro L. zamenhof, bone konataj en la internacia blindulesperantistaro. Tiuj estas Marinka Marinova, severa prezidanto de Kontrola Konsilantaro de la Nacia Asocio de surdblinduloj en Bulgario kaj Dimitar Dimitrov, talenta juna E-isto, lernanto de Marinka. Ecx Dimitar Parapanov kiel junulo estis fervora kaj diligenta E-isto. Interalie, mi rememorigu al la afabla legantaro, ke la granda Harald Thilander, bone konata al pli matura generacio de E-istoj, ankaux estis surdblindulo.
Angel Sotirov (Bulgario).

Nia rondo familia

Ni gratulas!
La kvaran de junio en la urbo Armavir kolektigxis parencoj kaj geamikoj por
gratuli la jubileulon Vladimir Rassohxin. Ankoraux en 1983 jaro li cxefis
la sekcion de nevidantaj E-istoj de Kubanio cxe Krasnodara regiona estraro
de VOS (Rusia Bll.-Asocio).
Membroj de la organizo,gvidata de Vladimir, partoprenis cxiujarajn
Sovetuniajn esperantorenkontigxojn. Jam en 1987 jaro estis prezentita nia
unua koncertprogramo, dedicxita al centjarigxo de E-o.
Pasis jaroj. Nia organizajxo pligrandigxis kaj perfektigxis. La 21-an de
junio 1993 nia organizo estis oficiale registrita en justico.
Dank'al energio, agemo kaj senlaca laboremo de nia amata prezidanto
Vladimir. Laboro bolis kaj bolas jam dudek jarojn. Multaj el vi memoras la
sonrevuon "Vocxo de amikeco", interesan kaj enhavricxan. Lia merito estas preparado kaj aktiva
partoprenado en cxiujarajn jxamboreojn. Li organizis por anekanoj senpagan
ripozon en sanatorio ( Suna bordo ), sukcesis provizi kelkajn anekanojn per
komputiloj, kvankam malnovaj, kaj en la urbo Armavir li malfermis kursojn por
komputil-uzantoj, gajnis naux grantojn por rekapabligo de bll.j.
Cxi-jara jxamboreo "Esperanto - koro mia!", kiu okazos en la urbo Gelengxik sur
nigramara bordo, dedicxita al dudekjarigxo de REAN kaj ANEKo. Vladimir estas
ne nur bona organizanto kaj gvidanto, sed ankaux bonkora, sincera kaj
sindonema homo. Tutkore cxiuj anekanoj, kaj, versxajne, ni ne eraros cxiuj
E-istoj gratulas okaze de lia 75-jarigxo kaj jubileo de lia "infano" ANEKo.
Ni deziras al Vladimir firman sanon, familian bonstaton kaj ankoraux
multjaran senlacan laboron!
V. Kudinova.

Literaturo
La bluokulino.
(rakonto).
Ia neklarigebla forto turnigis mian kapon... Du bluaj okuloj rigardis min ne palpebrumante, sxajnis ke ili elradiis magian lumon altirante. Sxian hararon de la koloro kiel matura lino kunligis la largxa blua rubando, ankaux la robo estis blua. En tia blueco oni povis droni.
Kiam la buso haltis, kaj la sorcxistino eliris, mi obeeme postsekvis sxin. La admirinda junulino pasxis apenaux tusxante la sxoseon. Kvazaux ebria mi marsxadis post sxi timante, ke tiu miraklo povas malaperi. Io neordinara okazis al mi: cxu eble malsano kaptis min? Aux mi renkontis mian duoninon?..
La meditado subite rompigxis: la cxarmulino haltis. Denove la admirindaj okuloj observadis min. Kelkajn minutojn ni staris senvorte.
- Sxajnis vi ien iris, - ekauxdis mi karese teneran vocxon.
- Jes, - mi flustris. Rideto tusxetis sxiajn lipojn:
- Bonvolu pluiri.
- Hodiaux je la sepa vespere mi atendos vin apud la monumento de Pusxkin. Tre petas, - mia lango apartigxis" de mi, kaj mi auxdis tion deflanke.
Kio okazas? Ho, nur frenezulo povas duigxi. Per la manplato mi visxis la vizagxon. La vizio malaperis.
Hejme mi tuj vizitis la dusxejon, kie malvarma akvo bonigis mian fizikan kaj animan staton. La varma bongusta kafo revenigis kapablon pensi.
Cxu rendevui aux ne rendevui? Tio estis la plej grava demando. La knabino mem provokis, ke mi deziru konatigxi kun sxi, kion mi intencas plenumi. Krome, sxia rideto esperigis kaj kuragxigis. Laux mia opinio, mi sukcesos! Senprokrasta mia tasko nun estis mia aspekto.
Post la rapidkura preskaux duhora agado antaux la granda spegulo staris la juna virro vestita en la elegantan nigrakoloran kostumon, en la neriprocxeblan blankan cxemizon pribeligan per la moderna kravato, la novaj botetoj brilis kiel speguloj. Mia eksterajxo placxis al mi, nur la vizagxesprimo atestis pri la internaj travivajxoj.
Acxetinte rugxajn rozojn mi alvenis je la fiksita horo al Pusxkin. Kun la bukedo staris mi apud la monumento, kies piedistalo similis al diverskolora tapisxo pro floroj. Tra sablaj vojetoj promenadis urbanoj, kelkaj el ili metis florojnn al la bronza poeto. Mia modesta persono, staranta kiel skulptajxo neniun interesis.
Kaj jen inter homamaso mi rimarkis la konatan bluan banton kaj farigxis ecx pli sxtonoza. La junulino tenis en la manoj rugxajn rozojn, kiujn sxi kusxigis al la monumento, preterirante min. Ne sukcesis mi ion kompreni - antaux mi aperis ankoraux unu bluokula belulino kun la blua banto, ankaux sxi tenis la rugxajn rozojn. Ambau bluokulinoj similis unu la alian, kiel du akvogutoj. La rozoj falis el miaj manoj teren.
Kiam mi igxis kapabla konscii, la gxemelfratinoj jam foris.
Mi levis la florojn.
Damne! Jen ankoraux unu bluokulino, ankaux tiu kun longaj haroj en koloro de matura lino, ankaux sxi havas grandan bluan banton. Eble, cxi tiu estas la mia?
Ne, ankaux sxi metis florbukedon al la poeto de amo kaj malaperis. Mi cxirkauxrigardis konsternita. Jen ankoraux unu bluokulino, jen ankoraux du... Kiel mi povis? Mi ecx ne demandis sxian nomon! ? Vere, amfrenezo turnis mian kapon. Plurajn detalojn mi ne rimarkis, nur grandaj bluaj okuloj, longaj linkoloraj haroj, granda blua banto... Kion ankoraux? Mi plu staris, kaj jen, tute kontraux mia volo en mia kapo, en la cerbo de huligano kaj skeptikulo, aperis versajxoj: "Memoras mi momenton ravan...". Hm, aperis sxi! Kaj kio do pri Pusxkin? Cxu li kapablus rekoni sian "genion de pura beleco" en la nuntempa, kelkmilionhoma urbo? Jen venas ili, belulinoj, bluokulinoj, alportas florojn por amkonfeso, sed, ho ve, ne al mi! Al la granda poeto...
Eble, estas tiu cxi, kun buketo da pionoj? Longaj haroj, blua banto... La vizagxo ne videblas. Ne, ne estas la mia. Sxi metis sian bukedon al la monumento kaj glitrigardis min. Ne, certe, ne estas sxi: la okuloj ne bluaj, sed brunaj. Tamen rideto estas tiom alloga, tiom felicxa!
Krepuskigxis. Senespere mi metis miajn florojn al la monumento kaj turnigxis por foriri.
- Cxu vi gxis nun atendas min? Ho, tiom kortusxe! Nu, iru ni!
Jes, certe, estis sxi! Mankis blua banto, sed linkoloraj haroj descendis kaskade. Bluaj gxinsoj, blua jako, neglekte metita sursxultren, kaj okuloj... Ne klare videblas en duonlumo, sed certe estas sxi: tiu butonsimila nazeto, tiu rideto, kiu min frenezigis. Mi retrorigardis la monumenton de Pusxkin, atestanto de mia amkonfeso.
Tamara Andrejeva
kaj Ivana Posx.

Diversaj interesajxoj
Junie naskigxis...
Frotpapero. La unua frotpapero aperis ankoraux en antikva Cxinio. Oni faris gxin el dispecigitaj konkoj, semoj kaj sablo, fiksinte ilin al pergameno per natura gluilo, kaj glatigis per gxi lignajn aux metalajn surfacojn. Kelkaj popoloj uzis kiel glatilon sxarkan hauxton.
Junie de 1833 la anglo John Okei inventis prototipon de frotpapero, fiksinte sur pergameno diserigitan vitron. Sed la klasika frotpapero estis patentita la 14-an de junio en Usono de 1834 de Isaac Fisher la pli juna. Gxia cxefa atuto estis, ke kiel abrazivoj estis uzataj silicia karbido aux aluminia oksido, simple dirite, sxtonetoj. Tio bone tauxgis por prilabori diversajn surfacojn. En 1855 la sveda kemiisto Johann Lundstrom la unuan fojon metis la rugxan fosforon sur la surfacon de frotpapero kaj anstatauxigis per gxi la rugxan fosforon en pintoj de alumetoj. Tiaj alumetoj ne plu estis dangxeraj por la sano, facile ekbruladis. En la jaro 1902 kvin amikoj-usonanoj decidis akiradi korundon, la kristalojn speciale malmolajn, industrie uzatajn. Tio, kion ili opiniis korundo, evidentigxis malbonkvalita mineralo. Ne sciante, kion fari kun gxi, ili kreis akvorezistan frotpaperon kaj fondis grandan kompanion 3M, kaj en 1916 gxiaj fakuloj inventis la perfektigitan akvorezistan frotpaperon, konatan kiel Waterdry. Per gxi eblis poluri ecx auxtosurfacojn.
Oni konas ankaux la kazojn de nekutima uzado de frotpapero. La hispana pentristo Juan Miro pentris sur gxi. En "baleto de frotpapero" de M. Morris gxi estas uzata kiel muzikilo.

Humuro.
Muzikistoj ridas.
Sukcese trafis.
Edzino de unu viro, kiu malsxatis simfonian muzikon, ofte devigis lin viziti filharmonion. Foje dum la koncerto li demandis la najbaron:
- Bonvolu Diri al mi, kion oni plenumas?
- La kvinan simfonion.
- Kia bonsxanco, ke ni malfruigxis al la unuaj kvar!
***
En la muzikvendejo.
- Kio interesas vin?
- Bonvolu demonstri al mi, fortepianon por kvar manoj.
***
Konsolis.
Patrino flustre:
- Tommi, via avo estas tre malsana. Bonvolu, diri al ni ion vigligan.
Tommi:
- Avo, diru al mi: Cxu vi volas, ke dum via entombigo ludus milita orkestro?
***
Diplomato.
- Juna homo, kiu ludas tiun solo-partion - klarneto aux hobojo.
- Pardonu, mi estas novveninto.
***
konferanseo.
Singxenema studento de la konservatorio, unuafoje elpasxante en la rolo de la programer-anoncanto, deklamas:
- La studentino de dua kurso Natali Orlova plenumos deziron de Chopin, muziko estas de Chopin mem.
***
Nokta kantado.
Du gxentlemanoj, post la eventoricxa nokto, eliris el restoracio. ankoraux estis mallumo.
- Cxu vi auxdas, John, kiel bele kantas alauxdo?
- Tute ne estas alauxdo, cxi tie kantas truto.
- Cxu vi frenezigxis! Truto?! Nokte?!


Por la retumantoj
Nova retpagxo en la lingvo internacia.
Antaux nelonge aperis la nova retpagxo en E-o. http://www.blindcompass.ru estas la retadreso, kie vi trovu la vorton Esperanto kaj konfirmu. Vi povas auxskulti elsendojn de radio Muzaiko, Radio Verda, la cxiutage renovigxantajn elsendojn de Cxina Radio Internacia. Tie vi trovos ankaux la plej novan version de la programo Nvda, ordigitan por legi la tekstojn en E-o kaj aliajn interesajxojn. Tie oni intencas lokigi materialojn por komencantoj, samkiel por spertaj E-istoj. La retpagxo aperis dank'al Aleksandr Gryzunov el Samara, kiu lokigis en sia ttt-ejo la retpagxon por sxatantoj de la lingvo internacia. Viajn sugestojn kaj kontribuajxojn por la nova retpagxo vi povas sendi laux la adreso:
gloro59@yandex.ru
V. Suslov.