Esperanta ligilo
n-ro 8, oktobro
2013
Enhavtabelo
Protokolo de la Gxenerala Asembleo de LIBE (Unua kunsido).
Norda ekzotiko de suna Rejkjaviko.
Tra la sortofrata mondo.
Literaturo. Stefan
Urban.
Sxako (nur en brajla versio).
Humurajxo. Konfeso
de librosxatanto.
Protokolo
de la Gxenerala
Asembleo de LIBE
dum la 79-a IKBE
en Obzor (Bulgario)
28-a de Auxgusto - 3-a de Septembro 2013
Unua kunsido (vendredon la 30-an de Auxgusto, h. 10.30-13.00
La prezidantino Nedeljka
Lojxajicx malfermas la kunsidon per prezento de la jena
tagordo gxenerale aprobita:
1)
Forpasintoj; 2) Agadraporto; 3) Financa raporto;
4) Rezulto de
la balotado; 5) Landaj raportoj;
6)
Instrumaterialoj; 7) "Esperanta Ligilo";
8) Eksteraj
rilatoj: EBU kaj LIBE - LIBE kaj UEA;
9) Sekvantjara
IKBE;
10)
Diversajxoj.
Cxeestas kvin estraranoj de LIBE.
1) Forpasintoj. Anatolij Masenko
memorigas pri s-anoj forpasintaj en la lasta jaro: Nadja Jxukova, 84-jara tre
konata rusa aktivulino; Jiri Vychodil, 72-jara honora membro de UEA, eksa
redaktoro de Auxroro kaj administranto de EL; Jose Starck, 85-jara belga fakdelegito
pri sociologio; la usona s-anino Hammond Muriel; la juna ukrainino Kristina
Markovskaja; Tanaka Teiiti, 77-jara, antauxa gxenerala sekretario de JABE; Aurelio
Valente, multjara itala s-ano; Mihail Sxcxerbinin, la konata rusa aktivulo; Stanislav
Bondarenko, ukraina tre aktiva tradukanto kaj kunlaboranto de E-aj gazetoj. Per
mallonga silenta starado oni omagxas al ili kaj
esprimas kunsenton kun s-anoj Bodicxev kaj Jxelev, kiuj en la jaro perdis siajn
vivkunulinojn.
2) Agadraporto. Al la raporto aperinta en EL n-ro 4-2013 la prezidantino aldonas,
ke dum la jaro la estraro kelkfoje arangxis kunvenojn per Interreto kaj ke estis
lauxstatute organizita la vocxdonado por la nova estraro. Masenko informas pri gxia rezulto (vidu sub n-ro 4). Rob
Moerbeek sciigas, ke en UEA oni petas de kandidatoj ilian pretecon kunlabori
ecx okaze de neelektigxo; Cxu io simila ne eblus anka?
en LIBE por aktivigi la neelektitajn kandidatojn? Masenko kaj Lojxajicx aprobe reagas. La prezidantino informas,
ke en sia unua kunsido la nova estraro decidos pri la individuaj taskoj en la
estraro kaj informos pri tio la asembleon dum la dua kunsido.
3) Financa raporto. Aldone al la
raporto aperinta en la maja numero de EL, Da Costa klarigas ke cxefaj enspezoj de
LIBE estas membrokotizoj, subvencioj, donacoj de Libeanoj kaj donacoj de aliaj E-istoj
okaze de la Universalaj Kongresoj. Cxefaj elspezoj estas por
la eldonado de EL kaj aliaj materialoj kaj, lastatempe, por la subvenciado de
junaj partoprenantoj en niaj kongresoj. Li pretas
respondi eventualajn demandojn. Moerbeek petas informojn pri la kosto de
nia membreco en EBU kaj atentigas pri la problemo de surkasetigitaj revuoj,
kies legantaro
nombre kaj konsiste
dauxre varias kun neantauxvideblaj sekvoj. Da Costa respondas, ke, dum LIBE
estis reprezentata en EBU de Karvinen, kiu ankaux reprezentis sian landon, Libe
devis pagi nur sian jaran EBU-kotizon de
iom malpli ol 400 euxroj, sed ekde nun gxi devos pagi ankaux la kostojn por la partopreno
de sia reprezentanto en la kunvenoj de EBU. cxi-jare
tiu kunveno okazos en Montenegro, lando malmultekosta kaj proksima al Italio
(kie logxas nia nuna reprezentantino Violetta de Filippo) kaj la kostoj estos do
relative malaltaj. La financa raporto estas aprobita.
4) Rezulto de la balotado. Post
alvoko al kandidatigxo en la oktobra n-ro 2012 de EL kaj apero de la
kandidatbiografioj en la marta n-ro cxi-jara, Masenko dissendis
335 vocxdonilojn al 26 landoj: revenis 240, el kiuj 233 estas validaj. La
kolektinto Harald Rader informas, ke Ricevitaj vocxoj estas:
Masenko 200,
Kasymova 184,
Da Costa 182,
Lojxajicx 171,
Posxivana 163,
Sxtokovicx 161,
Dimov 158,
Karasx 145,
Jxelev 120.
La sep kandidatoj ricevintaj plej multe da
vocxoj konsistigos la novan estraron. La vocxdoniloj estos konservataj unu jaron
cxe Rader por eventuala kontrolo.
5) Landaj raportoj.
Por Auxstrio, venis
de Henriette Etzenberger la jena raporto legata de
Masenko: Pasintjare ALBE festis la 50-jaran jubileon. Enkadre
de Zamenhofa festivalo Veronika Haupt kaj Henriette Etzenberger prezentis prelegon
pri historio de ALBE en faktoj kaj anekdotoj. Kelkaj
membroj de ALBE partoprenis la festivalon. cxi-jare
ALBE organizas la someran E-an semajnon en la blindulejo Stubenberg. Personoj el Cxehxio
Germanio kaj Auxstrio partoprenos gxin.
Al nia 79-a ALBE deziras sukceson.
Bulgario: Jxelev informas, ke
bulgara reprezentanto partoprenis en nia 78-a en
Ukrainio kaj bulgaraj nevidantoj regule partoprenas en arangxoj de la nacia
movado. ANEB realigis por nia
79-a diskon kun prozajxoj de bulgaraj auxtoroj
kaj eldonis brajlan libreton kun poemoj de Todor Sxosxev.
Finnlando.
En raporteto de Ritva Sabelli legata de Masenko oni informas
ke Steleto, havas 27 membrojn. Gxi arangxis pasintjare
en junio dusemajnan E-kurson por kvin lernantoj. Unu
viddifektito el Finnlando partoprenis en la Somera E-a Studado en Slovakio.
Gxi allogis 250 gelernantojn el 23 landoj. E-kursojn gvidis 14 diverslandaj geinstruistoj. La 9-an de junio "Steleto" asistis en la arangxoj de la
tutmonda Skriba Ekzameno KER (Komuna Euxropa Referenckadro). El Finnlando gxin partoprenis
9 kandidatoj, inter ili unu viddifektito. Alta protektanto de la ekzameno en Helsinki estis Arvo Karvinen.
Germanio.
Kasymova informas, ke dum novembra renkontigxo en Svislando okazis sxangxo en
la estraro de Eblogo: Norbert Muller estas nun gxia prezidanto, dum
vicprezidanto farigxis Theodor Speckmann, kiu plu redaktas la regule aperantan
"La bl.a E-isto". Du germanoj partoprenis en nia 78-a en Ukrainio kaj ankaux en la E-semajno organizita de ALBE
en Auxstrio.
Hispanio.
La prezidantino informas, ke Pedro Zurita akceptis plenumi la taskojn de
LIBE-delegito gxis kiam estos elektita oficiala delegito por Hispanujo. Dume
aperis tie tri novaj membroj, el kiuj unu, David Casal, partoprenas en la nuna
kongreso. Hungarujo: Attila Varro ne
havas informojn, kaj simple transdonas la parolvicon al la sekva raportanto.
Italujo: Da Costa informas, ke
IABE estas bone integrita en la gxenerala movado, tiom ke gxia kasisto Aldo
Grassini estas ankaux prezidanto de la Itala E-federacio. La provo
okazigi denove
E-kurson kadre de cxemara ferisemajno ne sukcesis. Kvankam estis kvin aligxintoj, lastmomente du el ili
rezignis pro subite ricevita laborposteno kaj do la kurso ne okazos. Dauxre
aperas Itala Ligilo kaj, lige kun tio, IABE sukcesis registrigxi
kiel produktanto de t.n. specialaj eldonajxoj: tio alportos al la asocio gravan
sxtatan monsubtenon.
Japanujo: Kunio Tanabe informas,
ke JABE havas nun cxirkaux dudek membrojn. La subita morto de Teiiti Tanaka
preskaux cxesigis gxian agadon. Tamen en la bll-biblioteko plu
funkcias E-kurso kaj JABE intencas revigligi siajn kontaktojn kaj la agadon por
la disvastigo de E-o per informado kaj per pretigado de necesaj brajlajxoj.
Kroatio.
Dragan Sxtokovicx informas, ke du kroataj s-anoj partoprenis en nia 78-a en Ukrainio. Pro lastatempa kunlaborado kun S-ino Spomenka
Sxtimec kaj kun la Kroata E-ligo oni disponas nun pri la vocxlegita versio de
la libro "Mirindaj aventuroj de metilernanto" de Ivana Brlicx,
E-igita de Maja Tisxljar; Dauxras la eldonado de la sonrevuo "Tempo";
okaze de la "tago de blanka bastono" S-ro Kovacx kaj s-ino Sxtimec
prezentis al la sxtataj instancoj niajn bezonojn kaj tio jam rezultigis etan
financan subtenon; la asocio havas nun propran oficejon en la sidejo de la
kroata blindulligo; kroataj bl.aj E-istoj partoprenis en Zagrebo en la festado de
la 100-jara datreveno de la naskigxo de la fama E-verkisto Tibor Sekelj; fine
estas menciinde, ke antauxnelonge forpasis d-ro Ivo Borovecxki, kiu cxeestis la
inauxguron de nia 73-a en Premantura.
Nederlando.
Rob Moerbeek informas, ke nuna prezidanto de Nosobe estas Jan Bemelmans, kiu
interalie ricevis premion pro la tre trafa prezentado de E-o en iu lia propaganda verko. Dauxre aperas la brajla
revuo "La kontakto", en kiu ofte aperas tradukoj senditaj de rusaj s-anoj.
Maltrankviliga estas male la situacio de la E-aj revuoj surkasetigitaj en
Nederlando: multaj kasetoj ne revenas de la legantoj, kies nombro krome draste malkreskis,
pro kio la tuta agado estas en serioza dangxero.
Rumanujo.
Livi Ciobanu informas, ke en la lando trovigxas nun ok bl.aj E-istoj, el kiuj
tri vere aktivas, dum la ceteraj estas t.n. eternaj
komencantoj. Post dujara nepartopreno en IKBE, li ricevis nun cxi tie tre
pozitivan impreson.
Rusujo: Anatolij Masenko raportas
pri la agado de REAN (Rusia E-Asocio de Nevidantoj). cxi-jara
jxamboreo, kiu denove fine de Junio okazis en cxemara urbo Gelengxik kun 52
partoprenintoj, estis pli multnombra kaj pli interesa. Aliaj niaj aktivecoj restis
la samaj: instruado de E-o per la vocxbabilejo "Ventrilo" kaj brajla E-rubriko
en la revuo por gelernantoj.
Serbio. Laux
Nedeljka Lojxajicx la
bl.aj E-istoj
de Serbio rezignis pri organizo de propra socio,
tamen ili kunvenadas en klubejo
kaj vizitas E-renkontigxojn.
En la bll-lernejo de Zemun oni regule instruas E-on
kaj en cxi tiu kongreso partoprenas Malina, lernantino
de tiu kurso; du s-anoj partoprenis ankaux en nia 78-a en Ukrainio. Artikoloj tradukitaj el EL regule aperas en la brajlaj gazetoj kaj
tiel la legantoj estas dauxre informitaj, ke nia lingvo plu vivas kaj estas
uzata; krome la interesigxantoj povas legi elektronikan version de porvidula
E-gazeto. En la sxtata brajla biblioteko estis organizita ekspozicio pri
Veljko Ramadanovicx, fondinto de la unua bll-lernejo en la lando: li tre favoris
E-on kaj oni ekspoziciis la unuajn brajlajn E-librojn de li eldonitajn, kio
donis okazon substreki al la publiko kaj al la reprezentantoj de la ministerio pri
kulturo la gravecon de E-o ankaux por bll.j. Ankaux la vizito de N. Lojxajicx
kaj kolegino al Bulgario laux invito de ANEB ebligis ne nur konatigxi kun la atingajxoj de niaj bulgaraj sortofratoj, sed ankaux
montri cxe la serbia nacia biblioteko kiel E-o povas helpi en internacia
kunlaboro.
6) Instrumaterialoj. Natalia Kasymova rakontas, ke sxi volonte kunlaboras en la
E-instruado en Ventrilo. De tempo al tempo sxi tie aperas kaj iom
instruas, sed la lecionoj okazas je horoj por sxi ne oportunaj kaj do sxia
kunlaboro cxefe konsistas en liverado de lernomaterialoj. La prezidantino venas
sekve al la temo de instrumaterialoj. Venis el francio, Nepalo,
Rumanio petoj de vidantoj, kiuj intencas instrui la lingvon al bll.j. Necesas
do tauxga materialo kaj necesas, ke niaj delegitoj kaj membroj kapablu informi
siajn samlandanojn pri la jam ekzistantaj rimedoj kaj helpu la estraron taksi
la kvanton de bezonataj ekzempleroj. Rob Moerbeek informas, ke dum la 46-a ILEI-konferenco okazinta en Julio cxe Herzberg en
Germanio, aperis la ebleco lokigi en decan ejon la tutan libraron de LIBE. Temas pri atentinda sxanco, cxar la sola E-muzeo en Vieno ne
tauxgas, pro tio ke gxi akceptas nur volumojn kaj nur tiujn en tute bona stato.
La estraro de LIBE konsideru do la eblecon kaj decidu, cxu ekspluati gxin. Moerbeek
ankaux instigas profiti la bonegajn E-kursojn en la reto, sed Varro atentigas,
ke ili ofte estas malfacile uzeblaj por bll.j. La
prezidantino sugestas, ke oni petu la arangxantojn de la retaj kursoj, ke ili iel adaptu ties strukturon ankaux al la bezonoj de bl.aj
lernantoj. Kasymova diras, ke tamen interesa instrumaterialo
estas elsxutebla el la reto. De Moerbeek la prezidantino ekscias, ke en
la libraro de LIBE fakte ne trovigxas praktike uzeblaj lernolibroj, kaj sxi insistas,
ke necesas la samaj tekstoj kaj en vidula kaj en brajla skribo. Al sxia aserto,
ke estus dezirinde havi slipojn kun la E-a alfabeto en ambaux skriboj, Moerbeek
respondas, ke tiaj kartoj jam ekzistas kaj Masenko sciigas, ke en Rusio oni
aperigis pri tio plastan reliefajxon, kiun li posedas en deko da ekzempleroj
kaj volonte transdonos al bezonantoj.
La prezidantino fermas la unuan
kunsidon, informante ke la dua okazos lauxprograme lundon la 2-an de Septembro.
P. L. da Costa.
Norda ekzotiko de suna Rejkjaviko
La 20-an de Julio mi kun
mia akompanantino startis el Berlino al
Rejkjaviko. Kaj jam en la
aviadilo ni spertis, ke tiu vojagxo ne estas
ordinara. Estis nokta flugo,
sed la akompanantino vidis antauxe lumon,
kaj
ni flugis gxuste al tiu lumo.
Farigxis cxiam pli kaj pli hele en la
aviadilo. Kiam ni surterigxis, estis noktomezo en Islando, sed estis
hele.
Jes, ni estis en nordo. Pluvis, blovis forta vento, kaj mi
pensis: Estas
ja
nordo, versxajne la tutan kongresan
semajnon ni havos tiun veteron". Tre
komforta buso portis nin al
nia hotelo.
Nia cxambro estis malgranda kaj havis
minimumon de komforto, sed ni
estis
kontentaj, ni ja logxis tie
nur unu semajnon.
Do sekvan matenon ni
iris al la kongresejo. La pluvo cxesis, brilis
suno.
Kaj tiun
veteron ni havis la tutan semajnon, mi ecx ne bezonis
mian
pluvombrelon.
La ceremonio de la solena inauxguro estas
cxiam kortusxa: salutvortoj de
la reprezentantoj el diversaj
landoj, komuna kantado de "La espero"...
Kaj poste, kiel cxiam, prelegoj, seminarioj, ekskursoj, koncertoj.
Tre interessa por mi estis prelego pri Islando
kun la titolo "Naturmedio
kaj naturmediaj sxangxoj en
Islando". Pli frue sur la insulo estis
grandaj
arbaroj. Poste homoj foruzis
ilin por siaj bezonoj, multnombraj sxafoj
formangxis la reston.
Proksimume en la jaro 1930 en Rejkjaviko tute ne
estis
arboj. Nun ili
kreskas tie, kvankam ne multaj. Estas ankaux tre bona
sperto
en la norda parto de la insulo: unu
kamparano plantis jam unu milionon da
arboj.
En Islando
trovigxas la plej granda dezerto de Euxropo, ankaux estas
grandaj
glaciejoj. Lastatempe degelas
la glacio, la areo de glaciejoj
malpligrandigxis proksimume je unu
kvarono. Por fiksi la grundon estis
importita lupino, kiu nun
floras cxie.
Kiam mi rememoras pri kultura programmo, mi
pensas pri gaja etoso, kiu
regis dum la koncerto de Manuel Rovere
el Italio, kiu kantigis la
publikon.
Li verkas
tekstojn de siaj kantoj, tradukas jam konatajn verkojn.
Multaj E-istoj
bone konas litovan muzikgrupon Asorti. Cxifoje koncertis
Edgar, kiu bonege ludas violonon kaj kantas mem. Tiu muziko estas por
junaj
homoj, kiuj estis multaj en la salono
kaj ili kantis kun li.
Lirika duopo
"Jxomart kaj Natasxa" jam delonge havas multajn
simpatiantojn.
Cxifoje la salono denove estis plena. Sonis jam konataj verkoj kaj ankaux
novaj kantoj.
Vera malkovro
estis Sara Su Jones (violono) kaj Tennis Moore (piano) el
Usono. Klasikaj verkoj sonis belege,
sed la programo estis tro mallonga,
gxi
dauxris nur duonhoron.
La unuan
vesperon estis kiel kutime "Nacia vespero".
Mi admiris belege
sonantan kvarvocxan koruson
kaj blovorkestron, kiu specialigxas je
balkana
muziko. Kaj certe interessa por cxiuj
estis nacia luktado, kiam du viroj
kvazaux dancis sur la podio,
celante jxeti la rivalon malantaux sian
dorson,
tenante lin nur cxe la
pantalona ledzono.
Dum la tuttaga
ekskurso ni vizitis la lokon, kie trovigxas limo inter
Euxrazio kaj Ameriko. la tektonaj platoj de du kontinentoj movigxas en
diversajn direktojn, kaj la
distanco inter ili pligrandigxas cxiujare
je
du
centimetroj. Ni piediris vere
inter du kontinentoj Gxis la loko, kie
renkontigxis unufoje jare
parlamento (la plej malnova parlamento en la
mondo). Venis ne nur parlamentanoj,
sed ankaux multaj homoj por danci,
kanti, simple kune pasigi la tempon.
Tiuj renkontigxoj okazis en Junio,
kiam
la tagoj estas longaj, do oni povis
festi ankaux nokte.Parlamentanoj
kunsidis sub la cxielo, kaj
se pluvis, ili simple iris en la proksiman
pregxejon.
Ni vizitis tre
grandan gejzeron, kiu sxprucigxas 30 metrojn altan kaj 80
gradojn barman akvosojlon.
Tio okazas jen unufoje dum kelkaj minutoj, jen
du-trifoje dum unu minuto.
Multnombraj turistoj staras cxirkaux la barilo
kaj fotas tiun imponan
akvospektaklon.
GXenerale sur
la insulo estas tre multaj gejzeroj, akvofaloj, varmaj
akvofontoj ktp. Unu akvofalon ni vizitis. Gxi estas 32 metrojn profunda,
cxar la akvo falas en la abismon
inter du kontinentaj platoj (denove
euxrazia kaj amerika).
Plia
vidindajxo estas la "gxardeno de akvofontoj", kie sur malgranda
tereno
trovigxas multaj varmaj kaj
ecx diverskoloraj fontoj: kun blua akvo pro
kupro, kun rugxa akvo pro fero ktp.
Certe
menciindas vizito al elektrejo, kiu funkcias per varma subtera
akvo.
Per tiu akvo oni varmigas domojn, elektro estas uzata por
produktado de
aluminio kaj por aliaj celoj,
ankaux por cxiutagaj bezonoj. La elektrejo
funkcias auxtomate,
unu-dufoje semajne venas teknikistoj por kontroli,
cxu
cxio estas en ordo.
Varma akvo,
kiu restas post la varmigo de domoj, estas uzata por varmigi
trotuarojn, tial ne estas
bezono, purigi ilin vintre de negxo kaj glacio.
Cxefaj
brancxoj de islanda ekonomio estas aluminionproduktado,
sxafbredado,
fisxkaptado kaj turismo.
Logxantaro de la insulo nombras 300 miloj de
homoj,
sed nombro de sxafoj estas 600
miloj. En multaj restoracioj oni povas
mangxi
sxafajxon kaj fisxojn en cxiuj
variantoj: kuiritajn, bakitajn, frititajn
ktp. Cxie en la urbo vi povas vidi multajn turistojn. Cxiujare vizitas la
insulon 3 milionoj da
turistoj. Somere venas pli multe ol vintre: Longaj
tagoj, helaj noktoj allogas homojn.
Cxi tiu somero estas tre varma en
Islando: La
temperaturo estis +16 gradojn, kio estas 4 gradojn pli, ol
kutime. En la lokoj,
trovigxantaj for de oceano, estis ecx +22 gradoj. La
absoluta temperatura rekordo
estis en la jaro 1940, kiam oni mezuris +30
gradojn.
Jes, multajn,
multajn impresojn mi havas de tiu mirakla insulo. El
la
fenestro de nia buso oni
povis vidi la faman vulkanon Ajafjadla Jokudl,
kiu
erupciis antau tri jaroj kaj
paralizis flugtrafikon en Euxropo. La plej
granda vulkano, Hekla, kiu
erupcias unufoje dum dek jaroj,
"dormas" jam
ekde la jaro 2000.
Mia flugo al
Berlin startis post noktomezo. Ankoraux ne estis malhele,
aux
jam komencigxis nova tago?
Gxis revido,
mirinda insulo! Cxu mi ankoraux iam vizitos vin?
Natalia Kasymova.
Tra la sortofrata mondo
Projekto de blinda skulptisto
33-jaragxa nevidanta skulptisto
Leszek Kaczmarek (pron. Lesxek Kacxmarek) el la pola urbeto Nowe Skalmierzyce
(pron. Nove Skalmiejxice) intencas fari la trimetran figuron el... la eluzitaj kompakt-diskoj. Gxi prezentos
floron en poto, pezos tri tunojn kaj konsistos el 150 mil cd kaj dvd-diskoj.
Tio ne estas la unua originala verko de bl.a artisto.
Antauxe li faris la natur-grandan pregxejon el kartonaj pakajxoj kaj 1,5-metran ventomuelejon el sxauxmoplasto.
- Mi tre sxatas manlaboron, cxion
faras propramane, kvankam volonte uzas cxies konsilojn kaj sugestojn, - diras
Leszek..
Kompreneble, la
diskojn necesas iel kunigi. Li mem testis multajn
gluilojn kaj elektis tiun, kiu kungluas la plej bone.
Leszek malsanigxis je glauxkomo, kiel trijara infano, estinte 18-jarulo, li tute perdis la
vidpovon. Alia lia pasio estas muziko. Li plenumas hip-hopajn komponajxojn.
Arto kaj ne nur.
Nevidantaj turistoj, vizitantaj
la fortikajxon San Leo en la itala provinco Rimini, kiu estas muzea komplekso,
povas tusxi multegajn objektojn:
antikvajn meblojn, armilojn
kaj ecx la inferajn instrumentojn, uzitajn por torturoj dum mezepoko.
La fortikajxo San Leo estis
konstruita en la natura roko, gxi estas nomata ankaux "Nesto de
aglo". En 1631 gxi estis aliformita en malliberejon, kies la plej fama
arestito estis Giuseppe Balsamo, konata kiel grafo Kaliostro, kondamnita de la
sankta inkvizicio pro herezo al dumviva malliberigo. Li restis tie kvar jarojn,
kvar monatojn kaj kvin tagojn en tre severa karcero. Tiu cxelo la 26-an de auxgusto 1795 igxis lia tombo.
La fortikajxo estis malliberejo
gxis la jaro 1906. Nun tie estas muzeo de milit-arto.
Palpu cindrulinon!
La pupteatro Ateneum de la pola
urbo Katowice prezentis la spektaklon laux motivoj de la mondfama fabelo
"Cindrulino" kun auxdiopriskribo. La
premiero okazis la 18-an de decembro pasintjare. Jam
dum kelkaj jaroj tiu cxi teatro arangxas spektaklojn
por infanoj kun auxd-malfacilajxoj. Kaj nun, dank'al speciala
aparataro, adaptita por iliaj bezonoj, ankaux bl.aj infanoj povas igxi
spektantoj.
La spektaklo, kies auxtorino estas Marta
Gusniowska, ne estas simpla
rerakonto de la fabelo. Gxin
karakterizas la nuntempa lingvajxo, abunda
muzika plibeligo, ne mankas ankaux
modernaj realajxoj, amuzaj por infanoj
kaj plenkreskuloj. Regxisoro Jacek
Poplawski ankaux vocxlegis la tekston de
audiopriskribo, preparitan de
Izabela Kunstler.
Inter la unuaj spektantoj estis lernantoj de
la plej proksima lernejo
Por bl.aj kaj malfortevidantaj infanoj. Kelkaj el ili ecx cxeestis dum
Provludoj por testi la auxd-eblecon de la audiopriskribo. Antaux komenco de la
spektaklo infanoj estis
informitaj pri specialajxoj de la pupteatra ludo.
Post 50-minuta
spektado ili povis preni en la manojn la
partoprenintajn
pupojn, konatigxi kun la aktoroj.
La teatra kolektivo intencas enscenigi ankaux
aliajn verkojn kun
audiopriskribo. Viddifektitoj
rajtas acxeti biletojn kontraux duonprezo.
(laux Malgorzata
Szuber).
Literaturo
Stepan Urban (aux Stefo Urban) (naskigxis la
4-an de oktobro 1913 en
Boranovice,
mortis la 4-an de majo 1974 en Prago) estis cxehxa
komponisto,
instruisto de muziko kaj
E-poeto.
Li laboris kiel muzika pedagogo en konservatorio kaj komponisto, verkis
plurajn lernolibrojn pri
muziko. Unu el liaj lernantinoj estis lia posta
unua edzino, E-poetino Eli Urbanova.
Li E-istigxis
en 1950 kaj baldaux verkis novelojn, artikolojn, satirajn
versajxojn, komponis por
versajxoj de konataj E-istoj. Liaj poemoj estis
plurfoje premiitaj en la
Belartaj Konkursoj. Plue li verkis aux tradukis
pli ol cent satirajn poemojn.
S. Urban estis talenta prozisto, komponisto
kaj poeto (plej ofte de
epigramoj).
Cxe la piedo de la Granda Piramido staras alta viro. Senmove fiksas sin
La rigardo al
la fora horizonto, kie malrapide subiras la sangorugxa
sunglobo. Kiel statuo li
staras, kaj facila vento ludas kun liaj longaj
grizetaj
haroj. La lastaj sunradioj
reflektigxas sur la alta frunto. Cxu vere - la
lastaj...? Nu, la meteorologoj jam
antaux jaroj deklaris neeviteblan
katastrofon de la teratmosfero. Antaux
janmiloj - laux la Biblio - pereis
preskaux la tuta homaro je
inundo; pro evidentaj kauxzoj sekvos nun
incendio, asertas la
sciencistoj. Laux kalkuloj restas nur nemultaj
horoj, kaj poste...? Poste eksplodos
brulego, kiu supozeble neniigos la plej
grandan parton de la Tero...
La homaro ne pereos: gxi povas fidi al la
grandioze evoluinta tekniko.
La viro
ridetas: subkonscie oni sentis dangxeron jam delonge. La plej
Grandaj talentoj dedicxis sin al esploroj teknikaj; kulturo, male,
degeneris.
Jes, ekregis
kvazaux ia teknika frenezo, cxiun alian valoron oni
malatentis.
Nun la homaro
sercxas rifugon sur la plej proksimaj planedoj; nun unu homo
rifuzas la savon: Ben Akir,
filozofo. Oni provis lin persvadi, deteni de
la decido resti sur la Tero. Sed fine
devis iu pensi prefere pri si mem, pri
la propra estonteco. Fine en la
tumulto oni forgesis; nur li ne subigxis al
la paniko.
Ben Akir levas la brovojn: li ja estas efektive la lasta homo sur la
Tero!
Okazintajxoj pasas antaux li: Precize je la 13a horo laux Grinic startis
La lasta
spaco-rakedo kun pasagxeroj. Ben Akir sekvas gxian
rapidan
fugxon...
poste ascendas sian elektran
aeroplanon kaj forflugas orienten. Romo -
Ateno -
Aleksandrio: ruinoj de la malnova mondo... li celas Egipton.
Ankorauxfoje
li volas rigardi la antikvajn monumentojn de la homa
kulturo...
Kiom da
aspiroj kaj esperoj! Nun cxio forpasis. Cxiuj rapidas
konstrui la
Novan Vivon;
sub malfavoraj kondicxoj ili provos denove krei la
perditan
hejmon, ion, kion ili devis forlasi sur
la Tero. Cxu ili sukcesos cxe la
novaj bordoj?..
Parte jes: dum
jarcentoj oni penos adapti la novan medion por pli
oportuna
vivo de pluaj kaj pluaj generacioj.
Denove, post longa tempo, la homo, la
homa volo festos triumfojn. La vivo
akomodigxos... Ben Akir rigardas
antikvan reliefon super la
enirejo de la piramido kaj meditas: Pasxon
post
pasxo oni konstruos Novan mondon,
kreos novan historion, cxizos novajn
dokumentojn de la homa volo kaj
scio. Jam oni ree trovos vojon al Belo,
restarigos la kulturon... iam
post satigo de la bazaj bezonoj. La nepoj
de
l? fugxintoj
pridubos fabelojn pri felicxa vivo sur la Tero.
Ben Akir profunde amas la
Terpatrinon; li havas la memoron pri epokoj.
Kiom agxa li
estas?.. Li mem tion ne scias; eble tridek, tricent...
au
pli?
Li igas la
cerbon bobeni rememorojn: la pensoj reiras, dum li rigardas la
misteran pejzagxon de Gizeh,
la Valon de la Regxoj, reiras tra jarcentoj,
jarmiloj. Ben Akir sekvas la
historion de la homaro... Sur la sama loko
ekstaris iam Napoleono,
Cezaro, Aleksandro! Sed la spirita rigardo
penetras
multe pli profunden...; subite li ne
sentas sin sola, cxio ondas de
movigxantaj homoj. Centoj da
homoj, brunaj kaj nigraj, portas trabojn,
bretojn, rulas grandajn
sxtonblokojn; sonas ordonoj en nekonata lingvo.
Oni
komencas konstrui la Grandan
Piramidon. Ben Akir observas la Sfinkson:
jes,
gxi staras -- gxi do ekzistis jam
longe antaux la piramidoj! Giganta
leona
silueto reliefigxas sur la
krepuska fono. Ben Akir provas retroirigi la
memoron pluen, strecxas la
menson ...: vane! La enigma Sfinkso staras
firme.
La suno jam
subiris en skarlato kaj oriente aperis mallargxa arko de la
luno. Cxirkaux la majesta kapo de la
Sfinkso briletas auxreolo, zono el
pura
oro. Gxiaj largxe malfermitaj okuloj
rigardas hipnote, kaj du violetaj
flamoj brilas en ili. Ben Akir klinas
la kapon, por eviti la rigardon,
sed
en la momento malfermigxas pordo
kaj el interno de la koloso eliras klara
lumo...
La violetaj
flamoj klarigxis kaj super la Sfinkso ekradiis sep
steloj.
Ben
Akir atente
esploras la okulflamojn kaj atendas...
- Mi estas Centro de la Tero: gxia Templo --
sugestas la violetaj
flamoj.
-- La fino... Sfinkso?
- flustras Akir, kaj gxi mute respondas:
- Mondo eternas: neniam estis komenco, neniam
venos la fino. Metamorfozo
estas legxo ununura..!
- Kien mi iru?..
- Ripozu..., dum certa tempo; restu cxe mi,
filo mia,- auxdigxas subite
velura vocxo. Ben Akir turnigxas
mirigita en la direkton, de kie sonas la
mole trankvilaj vortoj... sed neniu
estas videbla, nun la enirejo de la
piramido lumas verdete. Akir
turnas sin ree al la Sfinkso, strecxas la
auxdon...
- Jen, la sep steloj:
sep magiaj vortoj akompanas la Vojojn. Unu
ankoraux
estas irota... La Vojo de l' Silento!
Sep steloj super la Sfinkso
estingigxis, sube ekregis mallumo. En la
profunda nokta silento nagxas
argxenta Luno super la dezerto. Ben Akir
proksimigxas al la Granda
piramido, por momento ankoraux hezitas cxe la
enirejo, poste decide pasas
la sojlon de la koridoro. La verda lumo cedas
antaux li pli kaj pli profunden. Peza
bronza pordego fermigxis senbrue...
Ekstere ekfajfegis sabla sxtormo, densa
nigrega nubo kovris la
firmamenton... Tempo kaj Spaco kunfandigxis.
KAKTO KAJ LACERTO
Kreskis Kakto
en dezerto,
Venis al li
la Lacerto.
"Kial,
Kakto,
pro diablo,
kreskas vi ja
en la sablo?"
Kakt' respondis:
"Fulmotondro!
Por ke dormu
ci en ombro!"
***
Kelkaj homoj
sin oferas,
al aliaj multon peras:
Humurajxo
Feliks Krivin
La konfeso de librosxatanto
Eksxatis mi librojn, arde
eksxatis. Kaj decidis mi kompili ilin je
kolekto
(aux biblioteko?). Alvenas la vendejon:
- Cxu Pusxkin-on vi
havas?
- Pusxkin forestas. Ni havas
Pesxkin-on, anstataauxo de Pusxkin.
Aleksandro
Pesxkin, tute konvena poeto.
- Eble, Bunin estas?
- Estas Dunin. Evdokimo
Dunin - la anstatauxo de Bunin.
Bone, Dunin - estu Dunin, Pesxkin - do estu
Pesxkin. Prenis mi
tiuspecajn
anstatauxojn - mankas loko por
starigi. Venas mi al meblovendejo:
- Cxu librobretoj estas?
- Bretoj ne estas. Vi
posxtoficejon vizitu, - oni konsilas. - Acxetu la
lignajn sendajxkestojn, metu
ilin unu sur la alian aux sur la vandojn
pendigu - do vi havos
librobretojn.
Venas mi al
posxtoficejo:
- cxu vi havas
sendajxkestojn?
- La kestojn ni ne
havas. Havas la anstatauxojn de ili. Prenu jenan
sxtofon, paku vian sendajxon
kaj kunkudru la randojn...
- Sed kiamaniere establi el gxi librobreton?
Iras mi kaj pripensas, kiel
fari la breton el la sxtofo. Eniras mi
apotekon:
- Cxu vi havas ion
kontraux la kordoloro?
- Kontraux kordoloro - ne.
Bv acxeti la kuracilon kontraux la stomaka
doloro. Estas tute neanstatauxigebla
anstatauxo!
Mi uzas tiun lastan, telefonas al ambulanca
servo:
- Kuraciston mi bezonas!
- Kuracisto ne estas.Estas anstatauxlo kun la diplomo kaj laborsperto -
kiel decas.
Mortis mi kaj aperis antaux
Dio.
- Kaj tio cxi, - demandas mi. - estis la vivo?
- Kia vivo? - Miras
Dio. - La vivoj jam antauxlonge finigxis. Tio estis
nur la anstatauxvivo.
Volis mi skandali kun
Li, tamen li ridetis al mi pacame:
- Kaj kion vi volas?
Mi ja ne estas Dio.
Kaj tiam mi rememoris: ja
dio vere ne ekzistas. Mi, vera librosxatanto,
devas cxiam scii tion. Pri tio kaj Dunin verkis, kaj Pesxkin verkis. Ne
ekzistas dio. La posteno dia
- ekzistas, tamen posedas gxin kiu? La
anstatauxdio...
E-igis O.
Cxirkova.