Esperanta ligilo
n-ro 9, Novembro 2013
Enhavtabelo
Protokolo
de la Gxenerala Asembleo de LIBE (Dua kunsido).
Kongresa
raporto.
Interreto
- fonto de informoj kaj inspiroj.
Tra
la sortofrata mondo.
Facila
legajxo. Fabloj.
Korektendo
(nur en brajla versio).
Forpaso.
Protokolode la
Gxenerala Asembleo de LIBE
dum la 79-a IKBE en
Obzor (Bulgario)
28-a de Auxgusto -
3-a de Septembro 2013
Dua kunsido (lundon la 2-an de septembro, h. 10.30-12.30
Malferminte la kunsidon, Anatolij Masenko listigas
la tagordajn punktojn ankoraux traktendajn, nome:
7)
"Esperanta Ligilo"; 8) Eksteraj rilatoj: LIBE kaj EBU - LIBE kaj UEA;
9) Sekvantjara IKBE; 10) Diversajxoj.
Li poste prezentas
la novan estraron difinitan de la jxus elektitaj estraranoj:
Anatolij Masenko
prezidanto, Natalia Kasymova vicprezidantino, Pier Luigi Da Costa kasisto,
Olena Posxivana gxenerala
sekretariino, Dragan Sxtokovicx dua sekretario, Nedeljka Lojxajicx kaj
Dimo Dimov gekonsilantoj.
7) Esperanta Ligilo. Masenko
memorigas, ke la revuon redaktas ekde marto 2012 Olena Posxivana kaj ke gxi
aperis suficxe regule. La revuo aperas kaj surpapere, kaj elektronike. Bedauxrinde la papera versio ofte suferas pro gravaj posxtaj malfruoj,
kiuj precipe malhelpas la laboron cxe rubrikoj postulantaj reehxon de la
legantoj. La prezidanto atentigas, ke EL farigxos en 2014 centdekjara
kaj ke tio meritos decan celebron. Li proponas, ke sur la
kovrilpagxo aperu, almenaux dum la jubilee jaro, aperu la nomoj de cxiuj gxiaj
geredaktoroj. Poste li petas komentojn kaj
sugestojn pri la revuo.
Respondas Stojan Gospodinov, deklarante sin kontenta pri gxi: per EL oni
ricevas informojn pri la situacio de blinduloj tra la mondo, gxin ricxigas
interesaj rubrikoj kaj gxi ankaux enhavas bonajn literaturajxojn.
Masenko
demandas, cxu cxeestas legantoj de la stenografia pagxo, sed reagoj mankas.
Lojxajicx
petas informojn pri nombro kaj kontento de legantoj de la elektronika versio. Masenko informas
ke, cxar oni plendis, ke gxi ne alvenas al la dezirantoj auxtomate kiel gxi devus, li persone dissendas gxin al la japanaj kaj danaj
abonantoj. Varro atentigas, ke malgraux kelktempa misfunkciado de la retejo de
LIBE, Esperanta Ligilo estas cxiam legebla tie, ecx antaux ol gxi aperos surpapere,
kaj Masenko aldonas, ke en la retejo estas ankaux konsultebla arkivo de antauxaj numeroj.
Antun Kovacx
sxatus, ke en la organo de LIBE pli ofte aperu informoj pri la kunsidoj de la
estraro, ecx pri tiuj okazantaj interrete, kaj Jxelev proponas, ke por tiaj
informoj oni kreu en la revuo apartan rubrikon.
Elcxerpinte
la temon, la asembleo akceptas per aplauxdo la proponon de la prezidanto esprimi
aprezon kaj dankon al la redaktorino de la revuo pro sxia laboro.
8) Eksteraj rilatoj.
a) LIBE kaj EBU. Pri la kunlaboro kun la Euxropa
Blindul-unuigxo Masenko tiel skizas la nunan staton: jam kelkajn jarojn ni kunlaboras;
por tio LIBE devas pagi jaran membrokotizon de cxirkaux 385 euxroj; krome, cxar
ekde 2012 ni havas cxe EBU propran reprezentanton, LIBE devas pagi ankaux la
kostojn de ties partopreno en la EBU-kunvenoj. La cxijara kunveno okazos en
Montenegro je kostoj relative malaltaj, sed ne cxiam
estos tiel. Aliflanke
oni devas taksi la avantagxojn de nia kunlaboro kun
EBU. Gxis nun sxajnas, ke pro nia kunlaboro aperis en la EBU-bulteno unu-du
informoj pri E-o-agado; do ni devas pripensi, cxu tia
kunlaboro estas por LIBE finance eltenebla kaj iel fruktodona. Al peto de la
prezidanto esprimi opinion pri la afero, Rob Moerbeek respondas, ke simila
dilemo koncernas la kunlaboron de UEA kun UN kaj
Unesko. La iniciato "Oriento-okcidento" de UEA estas aprezata de
Unesko, kiu pro tio atentas pri la agado de UEA, ekzemple cxiam sendante siajn
bondezirojn por la kongresoj: tio levas la prestigxon de UEA kaj do iel helpas
gxin akiri plian subtenon. Rob do konsilas dauxrigi la kunlaboron kun EBU kaj eventuale kun la tutmonda bll.-organizajxo,
trovante la rimedojn por aktive kontribui en la atingo de gxiaj celoj; tiuokaze
pozitivaj
sekvoj ne mankos. Jxelev same instigas al dauxrigo de la kunlaboro por pli kaj pli
vasta integrigxo de nia movado, kaj tiucele oni eltrovu tauxgajn manierojn kontribui
al la agado de EBU. Moerbeek sugestas, ke en EL oni de
tempo al tempo informu pri la temoj, pri kiuj EBU okupigxas, tiel ebligante la
ekaperon de novaj ideoj kaj sugestoj koncerne nian kunlaboron. Lojxajicx
proponas esplori, cxu inter la naciaj reprezentantoj de EBU trovigxas iu E-isto: se jes, li povus roli ankaux kiel reprezentanto
de LIBE, tiel ege malaltigante la kostojn de nia partopreno en la EBU-kunsidoj.
Kovacx asertas, ke ni devas dauxrigi la kunlaboron kun EBU; LIBE ne estas ricxa,
sed ankaux malricxa gxi ne estas; ni do elspezu nian monon por gravaj aferoj kiel
cxi tiu..
La prezidanto finas
la diskuton dirante, ke pro la auxditaj opinioj nia asocio dauxrigos sian kunlaboron kun EBU; ni tamen konstante kontrolos niajn
financojn por scii, gxis kiam tio eblos. Bedauxrinde LIBE ne plu havas la
kvanton da subvenciantaj organizajxoj, kies longa listo iam aperis en EL; niaj enspezoj
estas nun malgrandaj kaj do ni devas sxpareme utiligi
nian monon.
b) Libe kaj UEA. Moerbeek, komitatano A de UEA kaj reprezentanto de LIBE en gxia Komitato, dankas nian asocion pro gxia fido al li, sed atentigas, ke ne longe li povos ankoraux plenumi sian taskon: estante pli ol okdekjara, li ne plu povos versxajne partopreni cxiujn
Universalajn Kongresojn,
kvankam gxis nun li bone sukcesis. Li konscias, ke tre gravas
dauxra intersxangxo de informoj inter LIBE kaj UEA, sed konfesas, ke
lastatempe, pro troa okupiteco, li estis en tio maldiligenta. Pri Uea li diras,
ke en la lasta komitatkunsido oni elektis novan estraron: prezidanto farigxis
Mark Fettes kaj oni aprobis novan tre detalan laborplanon, en kiu elstaras la
kvar "K" de konsciigo (informado pri E-o, akiro de eksteraj simpatiantoj
kaj kunlaborantoj), kapabligo (plialtigo de lingva kaj kultura nivelo, trejnado
de instruistoj), komunumo (uzado de E-o cxiukampe, tutmondigo de niaj rilatoj,
plivastigo de la merkato de E-o kaj de E-ista interhelpo), kaj kunordigo (de
cxiuj organizajxoj fare de UEA, de agado por disvastigo de E-o, de evoluigo de
ideoj kaj agadrimedoj).
9) Venontaj E-o-kongresoj. La prezidanto
informas, ke gxis nun venis neniu kandidatigxo organizi la venontan Kongreson.
Estas decidite, ke oni atendu gxis la fino de septembro konkretajn ofertojn kaj
tiam la estraro decides kion fari.
10) Diversajxoj. Nedeljka Lojxajicx proponas, ke la Asembleo sendu salutleterojn al nia aktiva membro Arvo Karvinen kaj al nia honora membro, Theodor
Speckmann, kaj tio estas akceptita. La prezidanto proponas saluti
la membrojn,
kiuj festas cxijare vivjubileon, nome Pedro Zurita (Hispanio), Boris
Bodicxev (Bulgario), Otto Prytz (Norvegio), Vladimir
Rassohxin kaj Aleksandr Kudinov (Rusio), kaj la asembleo konsentas per aplauxdo. La prezidanto fermas la
kunsidon.
P.L. da Costa.
Kongresa
raporto.
De la 28-a de auxgusto gxis la 3-a de septembro
de la kuranta jaro en la apudmara urbeto Obzor, situanta je 60 kilometroj sude
de Varna, Bulgario, okazis la 79-a Internacia Kongreso de Blindaj
Esperantistoj. En gxi partoprenis 72 s-anoj el 11 landoj.
La solena malfermo de la kongreso okazis la
29-an de auxgusto je la 10-a kaj duono en la salono de
la hotelo "Horizont". La kongresanoj kantis la E-istan himnon "La Espero".
La kongreson malfermis Nedeljka Lojxajicx,
prezidanto de LIBE. Sxi salutis la cxeestantojn kaj proponis estraron de la kongreso:
prezidanto – Vladimir Jxelev (Bulgario); vicprezidantoj - Antun Kovacx
(Kroatio) kaj Livi Ciobanu (legu Cxobanu, Rumanio); sekretarioj - Julia Korjak
(Germanio) kaj Keranka Milusxeva (Bulgario).
Oficialaj gastoj de la kongreso estis: Vasil
Dolapcxiev - prezidanto de la Asocio de la bll.j en Bulgario, Nikola Uzunov -
reprezentanto de la Bulgara E-Asocio (BEA), kaj la estro de la fako pri kulturo
cxe la urba estraro de Obzor. La gastoj salutis la partoprenantojn, dezirante
al la kongreso sukcesan laboron.
La jaro 2013 estas proklamita de la
Unuigxintaj Nacioj kiel jaro de la civitanoj. Lige kun tio oni decidis, ke la temo de nia kongreso estu:
"La nevidantoj en la civitana socio". La cxefan prelegon pri la temo
prezentis Veselina Stoilova el Varna, Bulgario. La saman problemaron pritraktis
la prelego de Antun Kovacx "Cxu kroataj nevidantoj estas egalrajtaj
civitanoj". Estis prezentitaj ankaux prelegoj pri aliaj,
ne malpli interesaj temoj. "Klerigado kaj edukado
de la nevidantoj en la civila socio" estis temo de la prelego de Nedeljka
Lojxajicx. Menciindas ankaux Lastatempaj novajxoj en Japanio de Kunio
Tanabe, Mobila sontabuleto (most), la E-versio de brajle uzebla, parola
aplikajxo al posxtelefonoj kaj tablet-komputiloj por bll.j -- Norbert Markus el
Hungario, "Interkultura psikiatrio kaj psikoterapio -- Julia Korjak el
Germanio k. a. Viglan intereson elvokis la prelego de Mariana Evlogieva el
Bulgario "Interreto - fonto de informoj kaj inspiroj".
Ricxa kaj varia estis
ankaux la kultura programo, kiu abundis je diversaj arangxoj. Neforgesebla por la partoprenintoj estis la vespero, dedicxita al
la E-poeto, verkisto kaj tradukisto Nikola Uzunov. Li
rakontis pri sia E-agado, ricxa verkaro kaj deklamis siajn versajxojn. Liajn poeziajxojn prezentis ankaux lia nepino Nikoleta Kumanova.
Kantojn, kies tekstojn tradukis Nikola Uzunov, plenumis lia
filino Marina Kumanova kaj la nevidantaj E-istinoj Elena Nikolaeva kaj Nadejxda
Stojnova.
Dum la Bulgara Nacia vespero la cxeestantoj
gxuis la arton de folklore orkestro kun gvidanto
Nikolaj Doktorov kaj folklora kantgrupo kun gvidanto Teodora Maneva cxe la
Centro por integrigxo kaj rekapabligo de viddifektitoj en Varna.
Dum la Internacia Vespero por nia humoro
kantis la kantgrupo "Edelvajs" el la urbo Varna kun
gvidanto Nedjalka Stojnova kaj grupo por E-kantoj el la urbo Razgrad kun
gvidanto Radka Stojanova. Siajn talentojn pri kantado kaj deklamado montris
ankaux niaj ges-anoj Kunio Tanabe el Japanio, Malina Pavlovicx el Serbio,
Natalia Kasymova el Germanio, Elena Nikolaeva kaj Nadejxda Stojnova el Bulgario
k. a.
Nome de cxiuj partoprenantoj mi dankas al
s-ino Ursula Grattapaglia, kiu sendis al ni donace 50
kopiojn de la sonlibro de Roman Dobrzynski "Bona Espero, Idealo kaj
Realo" - vocxlegita versio de la samtitola libro.
Okazis ekskurso al la urbo Nesebar kun vizito
de la Arkeologia muzeo kaj promenado en la malnova urboparto, kiu ebligis al la
partoprenantoj lerni multon pri la antikva kaj nuntempa historio de nia lando.
Kadre de la kongreso okazis
Gxenerala Asembleo de LIBE, dum kiu oni anoncis la rezultojn de la balotado por
nova estraro de la ligo. En sia unua kunsido la nova estraro elektis kiel prezidanto Anatolij Masenko el Rusio. Vicprezidanto
farigxis Natalia Kasymova el Germanio, gxenerala sekretario - Olena Posxivana
el Ukrainio, dua sekretario -- Dragan Sxtokovicx el Kroatio, kasisto - Pier
Luigi da Costa el Italio, konsilantoj - Nedeljka Lojxajicx el Serbio kaj la
auxtoro de cxi linioj..
Dimo Dimov.
Interreto - fonto
de informoj kaj inspiroj.
(Prelego de Mariana
Evlogieva, prezentita dum la 79-a IKBE).
En 2007 mi partoprenis IKBE en Albena kaj
prelegis pri la temo "Kion povas
trovi nevidantaj
esperantistoj en la Interreto?" Nun, post 6 jaroj, mi
sxatus dauxrigi pri la
temo "Interreto" pro du kialoj.
La unua estas, ke 6 jaroj estas treege longa
tempo, se temas pri la evoluo
de la Interreto. La
teknologioj furioze progresis. La enhavo ne simple
plimultigxis, sed ecx
mil-obligxis. Do estas ankoraux multo dirinda.
La dua kialo estas,
ke nuntempe la fokuso de la prelego nepre devus estti
iom alia. En 2007 oni ankoraux emis paroli pri "tuttera tekstajxo".
La reto
konsistis cxefe el tekstoj
kaj bildoj. La ret-uzantoj estis precipe
konsumantoj. En 2013 la
uzantoj ne nur pasive konsumas, sed mem kontribuas
per kreado de enhavo
kaj aktive interagas. Ne plu temas pri "vizitantoj",
sed pri komunumoj de
kunagantoj.
Malfacilas imagi la gigantan kvanton da
informoj, intersxangxataj per la
Interreto. Imagu, ke eblus
kolekti cxiujn informojn, kiujn retuzantoj
intersxangxas ene de nur unu
monato. Poste oni kopiu tion sur lumdiskegojn
(DVD)
kaj metu ilin unu apud la alian. La longeco de tiu cxi diska linio en
2007
estus la 4-oblo de la longeco de la Ekvatoro. Sed en 2013 la longeco de
la diska linio jam
4-oble superus la distancon inter la Tero kaj la Luno!
Cxu eblas ne droni en tiu
cxi oceanego da informoj? Certe - se oni havas
bonajn orientilojn kaj se
oni konas kelkajn insulegojn de solidaj informoj.
La plej ofte uzata orientilo estas retaj
sercx-masxinoj. Por du trionoj de
la uzantoj
sercxmasxino egalas al Google. Guglo plej valoras ankaux por
geesperantistoj. Gxi havas interfacon en Esperanto. Tio signifas, ke la
mesagxoj sur la ekrano
aperas ankaux en tiu cxi lingvo. Sed same tre gravas
la agordoj, per kiuj
oni povas sercxi nur pri pagxoj en E-o.
Jen ekzemplo: Se oni sercxas pri la vorto
"Renato" sen indiki celatan
lingvon, unualoke aperas
vikipedia artikolo kun gxeneralaj informoj kaj
ligiloj al samnoma
sanktulo kaj pluraj brazilaj futbalistoj. Sed se oni
indikas, ke Guglo sercxu
nur en esperantlingvaj pagxoj, la unua rezulto
estas pri Renato
Corsetti - unu el la plej aktivaj nuntempaj E-agantoj.
Helpe de la agordoj de Guglo kaj de la tiel
nomata "altnivela sercxado",
eblas konkretigi ne nur
lingvon, sed ankaux tempon, regionon aux ecx
konkretan retejon, ene de
kiu Guglo sercxu konvenajn rezultojn.
Parenteze, certe pluraj scias, ke ekde la
pasinta jaro la tradukilo de
Guglo posedas
ankaux la Internacian Lingvon, kiu igxis la 64-a uzata
de la
reta giganto por
masxina tradukado. Nu jes, la tradukoj el kaj al E-o neniel
estas perfektaj. Certe
ne baldaux Guglo tradukos adekvate la poemojn de
Pusxkin
aux la vortludojn de Raymond Schwartz. Tamen per gxi eblas suficxe
bone orientigxi pri la
enhavo de retpagxoj en nekonata lingvo.
Se Guglo estas la plej uzata
"kompaso" en la reta oceano, Vikipedio estas
la plej solida
insulego de informoj. En 2007 la libera reta enciklopedio
enhavis cx. 90 mil artikolojn en E-o. Nuntempe temas
pri cx. 190 mil! Per
tiuj baldaux 200 mil
tekstoj pri diversaj sferoj de la homa scio, la
Esperanta vikipedio
dauxre vicigxas inter la plej grandaj mondskale. Pli ol
85 mil registritaj uzantoj
legas kaj kun-verkas la pagxojn en E-o!
Pri kio ajn oni
interesigxu, eo.wikipedia.org estas bonega startopunkto.
La informoj en gxi
estas bone ordigitaj laux kategorioj, kun multaj
ligiloj
al artikoloj en la
enciklopedio mem kaj al eksteraj pagxoj.
Ekzemple, rigardu la
artikolon "Vortaro". Gxi informas pri specoj,
strukturo, principoj de
vortaroj ktp. Sed gxi ankaux konsilas rigardi la
vikipedian artikolon
"Esperantaj vortaroj en la reto", kiu enhavas longan
liston da utilaj ligiloj
al nur-esperantaj aux du- kaj plurlingvaj vortaroj
kaj al aro da fakaj
leksikonoj. Cxiuj cxi libere uzeblas rete aux
elsxuteblas.
Emfazindas, ke la artikoloj de la esperanta
vikipedio ne estas produktataj
auxtomate, sen homa
interveno, kiel iuj alilingvaj versioj. Ili estas
verkataj kaj redaktataj de
homoj. La kolektiva laboro certigas altan nivelon
rilate al la lingvajxo
kaj al la fidindeco de la informoj.
Ankoraux longe eblus paroli pri la Interreto kiel fonto de informoj. La
temo ja estas
neelcxerpebla, tial mi sxatus konsili resume: Se vi lernos
lerte sercxi per Guglo
kaj "foliumi" la vikipedion, vi neniam perdos la
grundon sub viaj piedoj,
kaj la ret-fluoj ne endangxerigos vin.
Jam komence estis menciite, ke la sxangxoj en
la Interreto dum la lastaj
jaroj estas ne nur
kvantaj, sed precipe kvalitaj. La cxefa sxangxo estas, ke
nuntempe cxiu retuzanto
povas kunkrei enhavon. Jam de jaroj grandaj kaj
malgrandaj retejoj ebligas al
la legantoj komenti kaj diskuti. Plia tre
grava pasxo estis la
disvastigxo de sociaj retoj, kie cxiuj partoprenantoj
estas samrajtaj
kun-agantoj. Kaj gxuste tiu cxi kun-agado inspiras
homojn
igxi artistoj aux
instigas ilin realigi ideojn, kiuj antauxe sxajnis nur
revoj.
Jen konkreta ekzemplo: La italo Emanuele
Rovere intense okupigxis pri
muziko dum sia junagxo. Sed li malsanigxis. Post operacio de la vocxaj
kordoj la kuracistoj
malpermesis al li strecxi la gorgxon. Kaj li silentis
dum jardekoj - ne nur
pro la rekomendoj de la kuracistoj, sed cxar li
opiniis, ke lia vocxo jam
estas nur pala ombro de tiu, kiu gxi iam estis.
Antaux kelkaj jaroj
Manuel ekhavis propran spacon cxe Ipernity.com - la plej
sxatata de la E-komunumo
socia reto kun interfaco en la internacia lingvo.
Tie li ekkuragxis
prezenti kelkajn amatore registritajn interpretojn de
kanzonoj. La publiko
entuziasme aplauxdis kaj malavare kuragxigis lin
dauxrigi. Kaj li ekkonsciis, ke lia arto valoras por auxskultantoj.
Surbaze
de la kanzonoj,
prezentitaj cxe Ipernity, naskigxis lia unua kompaktdiska
muzika albumo
"duonvocxe... tutkore". La varma akcepto de la unua KD
instigis al du pliaj.
Estas tre grave, ke la Interreto ne nur
inspiras pro rektaj kontaktoj de
kreantoj kun iliaj
sxatantoj, sed ankaux ebligas, ke artistoj mem produktu
kaj surmerkatigu siajn
verkojn - sen perado de produktistoj, eldonistoj kaj
komercistoj. La sukceso de ies
arto pli kaj pli dependas de la gusto de gxia
publiko kaj ne de
subjektiva prijugxo de artaj agentoj kaj negocistoj.
Ipernity.com elstaras ne nur pro la ebleco
elekti tie E-on kiel uzata
lingvo, sed ankaux cxar
gxi funkcias iom malsame ol la pli populara
Facebook.com. La
"Vizagxlibro" estas destinita cxefe por babilado kaj
distrigxo. Tie plej oftas
mallongaj tekstetoj aux unuopaj bildoj kaj videoj,
kiujn oni volas dividi
kun geamikoj. Facebook estas plejparte sen-tema kaj
sen-orda; la vidigata
enhavo bazigxas cxefe sur kontaktoj kaj ne sur
interesoj. Aliflanke,
Ipernity ebligas ordigi la enhavon laux specoj:
tekstoj, bildoj, albumoj
kaj dokumentoj. La kontaktojn eblas dividi laux
interesoj kaj formi grupojn.
En Facebook oni dauxre estas distrata de
aperantaj anoncetoj kaj
reklamoj pri eventoj, kiuj ofte gxenas. En Ipernity
oni povas sekvi iun
fadenon kaj pli bone koncentrigxi.
Parenteze, de kelka tempo mi pripensas la
eblecon lancxi socian reton
speciale por homoj kun
damagxita vidkapablo. La grandaj publikaj retoj havas
iom malfacilan
interfacon pro abundo da diversaj enhav-skatoloj sur la
ekrano kaj malordaj
plur-sxtupaj menuoj. Se vi opinias, ke indas lancxi
tian
reton kaj havas ideojn
aux proponojn, bonvolu kontakti min. Mia retadreso
estas:
mariana@espereto.com.
Mariana Evlogieva
profesia
verkisto, retejestro
kaj
managxisto de projektoj
Tra la sortofrata mondo
La sondisko helpas blindulojn.
Antauxnelonge en Italio aperis nekutima
sondisko, kiu estas destinita por
bll'j,
kiuj havas gvidhundojn. Gxi enhavas pli ol 50 diversajn sonojn, kiujn
eligas hundoj: tuso,
terno, rukto, oscedo ktp. Tio helpas bll'jn kompreni,
kio okazas al iliaj
kvarpiedaj amikoj. Inicianto de la sonlibro estis
veterinaro el Florenco Carlo
Ciceroni, kiu kunlaboras kun la lernejo por
gvidhundoj. La sonlibro
dauxras 30 minutojn. Gxi ekzistas en la itala kaj
angla lingvo. En la
itala versio la vocxo, kiu klarigas la hundajn sonojn,
apartenas al la fama toskana
aktoro kaj regxisoro Alessandro Benvenuti. Tio
estas la unua tiuspeca
helpilo en la mondo.
La nova aparato, kiu konvertas vidajn
sentostimulilojn en muzikon, povas
helpi bll'jn pli facile
orientigxi en la cxirkauxajxo. "A Musical" - la
fresxa inventajxo, nomata
angle Sensory Substitution Device, estis realigita
de esploristoj el la
Hebrea universitato en Jerusalemo (Israelo). La
sciencistoj proponas uzi tiun
sendangxeran aparaton por konverti bildojn en
kombinojn de muziksonoj,
kreante la son-pejzagxojn, rekoneblajn ankaux por
bll'j. A Musical skanas
la cxirkauxajxon per kamerao, muntita en
okulvitrojn, kunigitajn kun
kap-auxskultiloj. La objektoj, trovigxantaj pli
alte aux pli malalte,
estas "vidigitaj" per pli altaj aux pli malaltaj
sonoj. Estas prezentitaj
ankaux koloroj: la blanka - per vocxo, la blua -
per trumpeto, la rugxa
- per orgeno, la verda - per sintezaj sonoj, la
flava - per violono, la
nigra - per silento. .
Parolanta pugnoganto estis
patentita en Usono. Tio estas artefarita mano,
kiu helpas bll'jn
rekoni objektojn. Metita sur la manon kiel pugnoganto
gxi... parolas!
"Helpanta mano" - tiel nomas gxin esploristoj el Giorgia Tec
University
en Athlanta, kiuj inventis gxin. Gxi helpas rekoni, ekz., salon,
pipron ktp. Cxiuj objektoj en la domo estas enskribitaj en komputilon.
La
ganto rekonas la
objekton kaj asociigas gxin kun difinita sonkombino, vocxa
priskribo. La nevidanta
esploristo Vincent Martin, entuziasmulo de la
projekto, diras, ke gxi
plifaciligas lian vivon. Ekz., li havas pli ol 3500
kompakt-diskojn en sia hejmo. Nun ili estas facile rekoneblaj. La "Helpanta
mano" kostas cx. 60 dolarojn. La inventintoj intencas adapti gxin ankaux por
rekoni varojn en
supermerkatoj kaj identigi medikamentojn.
Facila legajxo
Fabloj.
Sagxulo kaj
muelisto.
Iu sagxulo venis al
muelejo por mueli iom da greno. Muelisto petis lin
atendi iomete, gxis kiam
la greno mueligxos, kaj foriris. La sagxulo
observis la procedon. Bovo kun sonorileto surkole, kies jugo estis aligita
al muelsxtonoj,
rondiradis, turnigante la muelilon. Baldaux la muelisto
revenis kaj donis al la
sagxulo sakon da faruno.
- Mi volas demandi vin,
- diris la sagxulo. - Oni konsideras vin homo tre
praktika kaj sxparema. Kial
do vi faris tiun sensencajxon? Kial via bovo
havas sonorileton sur la
kolo?
- Ho, tio estas tre simpla. Kiam la bovo
marsxas, la sonorileto sonoras,
kaj mi povas fari
aliajn aferojn. Se gxi haltos, mi tuj ekauxdos, ke la
besto ne laboras. Tiam
mi venas, piedpusxas gxin, kaj gxi rekomencas
laboron.
- Sed gxi ja povus
halti kaj nur svingi la kapon, ankaux tiukaze la
sonorilo sonorus, kaj vi
pensus, ke la bovo laboras.
- Ne, mia bovo ne estas tiom sagxa, kiel vi.
Sekreto (greka fablo)
Aristotelo konsilis al Aleksandro:
- Neniam diru iun
sekreton al du personoj. Se iu diskonigos la sekreton,
vi
ne scios, kiu faris
tion. Se vi punos ilin ambaux, vi ofendos la
senkulpulon. Se vi pardonos ilin, vi ofendos la senkulpulon, kiu ne bezonas
vian pardonon.
Justa divido
(persa fablo).
Lupo, vulpo kaj leono
decidis cxasi kune. Ili sukcesis kapti kaprinon,
cervon kaj leporon.
- Dividu la cxasajxon, - diris la leono al la
lupo, - sed dividu juste.
- Bone, - konsentis la lupo, - kaprinon, mi
pensas, necesas doni al vi,
leporon al vulpo, kaj
cervon prenos mi.
Auxdinte tion, la leono
kolerigxis kaj dissxiris la lupon.
- Kaj nun vi dividu,
- diris gxi al la vulpo, - sed dividu juste.
- Kun plezuro, - diris la vulpo, - Kaprino
estu via matenmangxo, leporon
vi prenu por
tagmangxo, kaj cervon - por vespermangxo.
- Tio estas ja
juste, - kontentigxis la leono. - Kiu instruis vin
tiom
bone dividi?
- La dissxirita lupo, kusxanta apud vi, - respondis la vulpo.
Korektendo.
En la sxakproblemon n-ro 2, aperintan en
oktobra EL, ensxteligxis domagxa
erareto. Devas esti:
$B.:
Re+ Ng/ Kc? Kf: Pb/ =#e=;
$N.:
Rb? =#a=
mato en dua movo/
Forpaso.
Arvo Karvinen, magistro pri filozofio,
forpasis la 6-an de oktobro 2013.
Li naskigxis la
7-an de januaro 1934, blindigxis 11-jara pro akcidento,
esperantigxis en 1955, estrarano
de "Steleto", finna esperanto-asocio de
viddifektitoj ekde 1960,
estrarano de Ligo Internacia de Blindaj
Esperantistoj
(LIBE) (1963-1967) kaj prezidanto 2009-2011, vice 2012,
delegito de LIBE cxe
Euxropa Blindul-unuigxo kaj membro de gxia Kultura kaj
eduka komisiono
2007-2011, membro de UEA-komitato
1994-2001.
Laborante longe kiel
la Gxenerala sekretario de la Finna federacio de
vidhandikapuloj (1972-1999) gvidis
multajn internaciajn kunlaborojn kun
evolulandoj. Aktivis kiel
komitatano de EBU (European Blind Union - Euxropa
Blindul-unuigxo)
kaj de WBU (World Blind Union - Monda Blindul-unuigxo). Lia
celkonscia laboro por realigi
la ideojn de EBU kaj liaj servoj al
vidhandikapitoj estas agnoskataj
kaj alte aprezataj de EBU kaj ties membroj.
En 2007 li estis
invitata kiel honora membro de EBU.
Sur la euxropa kampo Arvo Karvinen laboris i.a.
en la EBU komisiono pri
kunlaboro kun Euxropa unio,
EBU komisiono pri evolulandoj, en komisionoj por
sociala fonduso de Euxropa
unio. Lia internacia kariero komencigxis en la
1960-aj jaroj
dank'al sporto, kaj lia pli vasta mondskala kariero en 1976
kiel estrarano de
Tutmonda Konsilantaro por la Bono de la Blinduloj (World
Council
for the Welfare of the Blind). Ekde
1960-aj jaroj li laboris en la
finna ligo de
vidhandikapitoj, kie li ekde 1972 okupis la postenon de
Gxenerala
sekretario gxis emeritigxo.
Lia agado emfazis precipe la trian mondon,
i.a. li laboris plurajn fojon
en Namibio por fondi
rekapabligan centron por bll.j, por eduki personaron
kaj fortigi organizon
de blinduloj. En Zambio la finna ligo de
vidhandikapitoj fondis brajlan
bibliotekon, evoluis profesian edukadon kaj
manlaborajn kondixojn. En Ekvadoro oni fondis brajlan presejon.
Kompreneble, liaj servoj
kaj krea potenco estas konataj ankaux naciskale.
En1998 li ricevis
de la finna prezidento la altan titolon "organiza
konsilanto" pro sia plurjara sociala agado por
handikapuloj, en- kaj
eksterlande, cxefe en la tria
mondo. Li generis ideojn pri projektoj, kiujn
oni tiatempe taksis
nekredeblaj. Tamen li kuragxe antauxenpusxis kaj
efektivigis ilin. En la finna
ligo de viddifektitoj li iniciatis novan
laborstrukturon i.a. fondinte la
lokajn asociojn por fortigi porbll.an
agadon, kaj arangxis
monkolektadon por produktado de sonlibroj en 1960-aj
jaroj. Li establis
regulajn kontaktojn kun decidfarantoj kaj aliaj
organizoj. Lia krea potenco
dauxris ecx post emeritigxo. Kiel lastaj
monumentoj de lia iniciatemo
en Iiris-centro staras rekapabliga korto
por
infanoj "korto de
travivajxo", inauxgurita de prezidentino Tarja Halonen
somere de 2012, kaj ekde
printempo 2013 funkcianta kleriga centro por etaj
infanoj. Li arangxis
financadon pere de kunlaboro de internacia kaj lokaj
Lions-organizoj.
La sociala aktiveco de Arvo Karvinen emfazas
multajn kampojn i.a.li
laboris por la bono de
edukado kaj dungigxo kiel estro (angle ombudsman) de
la fondajxo por helpi
vidhandikapulojn. En la socio, aktivis kiel membro
de "Lions
club" (1973-2013).
Fidela esperantisto, ekde la jaro 1956 Arvo
Karvinen partoprenis en
E-kongresoj kaj asistis en aliaj
internaciaj renkontigxoj kiel preleganto
en E-o. Li partoprenis
en la arangxado de la Internaciaj Kongresoj de
Blindaj
Esperantistoj (IKBE) en Finnlando en 1969 kaj 1995, estis membro de
Loka Kongresa
Komitato (LKK) de
la Universala Kongreso de Esperanto en
Tampere 1995,
iniciatis IKBE-on en Litovio (Vilno) 2005 kaj aktive asistis
en la preparlaboroj,
membro de LKK de IKBE en Svedio (Gotenburgo) 2003,
konsilanto de IKBE en xexio
(Olomouc) en 2012.
Grava lia defio estis disvastigo kaj
plibonigo de kono de E-o inter
viddifektitoj per modernigo de
lernolibroj kaj partopreno en gxeneralaj
E-kursoj. Arvo iniciatis en
2008 kunlaboron de LIBE kaj ILEI (Internacia
Ligo
de Esperantistaj Instruistoj). La unua rezulto estis, ke ankaux
viddifektitoj estis bonvenaj
partopreni Someran E-Studadon (SES 2010) en
Slovakio (Piesxtany)
en julio 2010. Gxin partoprenis kvar viddifektitoj (3
el Finnlando, 1 el
Serbio). Kiel prezidanto de LIBE li klopodis krei
strategion por fortigi la
asocian strukturon, por ke LIBE povu dauxre oferti
al gejunuloj kaj
plenkreskuloj internaciajn kontaktojn kaj novajn spertojn.
En 2009 li iniciatis platskriban eldonon de
"Historio de E-movado inter la
bll.j 1888-1939"
kaj kompletigon per superrigardo de postmilita tempo. Pere
de tradukoj
nacilingven de la historia verko LIBE celas disvastigi la konon
de la E-kulturo inter
viddifektitoj. E-o ludis gravan rolon en la funkciigo
de internacia
kunlaboro de viddifektitoj kaj naciaj blindul-asocioj en
kreado de servoj al
viddifektitoj. Dum E-kongresoj oni parolis pri samaj
temoj kiel nun en la
kunvenoj de EBUkaj WBU: edukado, metioj, enlaborigo,
aliro al informado,
socialaj cirkonstancoj, integrigxo en socion.
Krom en E-kongresoj Karvinen prelegis en E-o
i.a. en la internacia
konferenco pri profesia
klerigo de viddifektitoj (problemoj, spertoj,
perspektivoj) okazinta en
Moskvo 2003. En la konferenco pri enlaborigo de
vidhandikapuloj Arvo Karvinen
estis unu el tri invititaj eksterlandaj
prelegintoj (Finnlando,
Hispanio, Italio).
Plej vaste Arvo Karvinen
disvastigis konon de E-o cxe EBU kaj WBU. Ekz.,
dum la Gxenerala
asembleo de WBU en Jxenevo en 2008 partoprenintoj ricevis
materialon pri E-o, kaj tuj
post la kunveno la oficejo de WBU distribuis
prezentadon de E-o kaj agado
de LIBE al 119 landoj, entute al 800 membroj de
delegacioj. Krome Karvinen
estis intervjuata de reta radio ACB Radio World
en E-o.
En la kunveno de Tutmonda Konsilantaro por la
Bono de la Bll.j, okazinta
en Parizo en 1982 E-o
evidentigxis utila. Arvo Karvinen prezidis unu
komisionon. Kun unu delegito
ne eblis komunikigxi. La problemo solvigxis
kiam li proponis E-on
kaj povis gvidi diskutojn uzante la
anglan kaj E-on.
Same
okazis en Sauda Arabio (Ryadh) en 1984 en la kunveno de WBU.
Ni, kiuj konis Arvo-n, homon ege bonkoran,
simpatian, amikeman, iom
naivan, zorge gardos rememorojn
pri li. Ripozu en paco, nia kara amiko!