Esperanta ligilo
n-ro 5,majo 2014
Enhavtabelo
Sekretaria raporto
Financa raporto
El Esperantujo. Kverko ekparolis
Kvinjarigxo de "Esperanta salono"
Tra la sortofrata mondo. Orcam -
elektronika helpilo por malfortevidantoj
Diversaj interesajxoj. Dorival
Naymmi - kantisto de la maro
Legomoj kaj fruktoj protektas la sanon ecx pli
Familiaj gxardenoj
Facila legajxo. Fabloj kaj fabeloj
Stenografia pagxo (nur en brajla versio)
Korektendoj
Sekretaria raporto de LIBE
La estraro de LIBE cxiumonate
okazigis vocxkonferencojn pere de vocxkomunika programo Skype. Tiamaniere ni klopodis vocxe, kvazaux cxeeste, en trankvila amika etoso
solvi niajn problemojn. Temis precipe pri la organizo de la cxi-somera 80-a Internacia kongreso de blindaj E-istoj, kiu okazos en
Hungario. Tiu preparlaboro dauxras, kaj ni esperas, ke
la kongreso estos interesa kaj fruktodona. Nun al gxi aligxis
57 personoj.
Cxiuj donitajxoj
pri la agado de LIBE troveblas en la reto. Specialan
dankon al Gradimir Kragicx el Bosnio-Hercegovino, kiu donis lokon en sia
retpagxaro por la retpagxo de LIBE.
Regule aperas
nia revuo "Esperanta ligilo" brajle, elektronike kaj sonregistrite.
Espereble, gxi donas utilajn kaj interesajn informojn al
cxiuj legantoj.
Certe, ni
ne izoligxis de la gxenerala E-movado. En la komitato de UEA
konstante agas nia reprezentanto Rob Moerbeek (Nederlando). Dank'al tio ni estas informitaj pri la laboro de UEA-komitato.
Japanaj s-anoj
arangxis la Ascii-version de materialoj de la 99-a Universala Kongreso de E-o.
Koran dankon al ili pro tiu laboro!
Cxiuj
dezirantoj ricevadas sonversiojn de E-revuoj "Esperanto", kaj "Monato"
surdiske aux retposxte. La revuoj "Heroldo de Esperanto" kaj
"Internacia pedagogia revuo" dauxre estas vocxlegataj surkasede.
Apartan dankon al volontuloj el la Centra Oficejo de UEA, kiuj vocxlegas por ni tiujn informilojn.
Informo pri LIBE, kiel cxiujare, aperis en la katalogo de internaciaj
organizajxoj, eldonata de la Bruksela Komunikad-centro.
LIBE
partoprenas la agadon de internaciaj bll.-organizajxoj. Nia reprezentantino Violetta de Filippo (Italio) partoprenis la
kunvenon de la komisiono de Euxropa Bll.-Unuigxo.
Konklude: niaj aktivuloj kaj
membroj diligente faras sian kutiman, cxiutagan
laboron por disvastigi nian lingvon inter bll'-j tra la mondo. Kvankam oni ne vidas iujn eksterordinarajn rezultojn, la laboro
dauxras, jen kaj jen donante utilajn fruktojn.
Eble, ne cxiujn aktivajxojn mi
menciis, do, viaj aldonoj, sugestoj kaj kritikaj rimarkoj estas bonvenaj.
Olena Posxivana,
Gxenerala Sekretario de LIBE.
Financa raporto
LIBE Spezokonto por la jaro 2013
Elspezoj
Eldonado: Esperanta Ligilo 3.225,20
Edukado (subteno al novuloj) 960,00
Membreco: UEA 183,00
Partopreno en EBU-konferenco 845,00
Vocxdoniloj 50,00
Enigmokonkursaj premioj 75,00
Bankaj kostoj 138,33
Sumo de elspezoj 5.476,53
Enspezoj
Kotizoj 1.382,25
Donacoj 371,00
Subvencio: Fonduso Harald Thilander 2.790,00
Librovendado 5,00
Insignovendado 6,00
Interezoj 189,97
Sumo de enspezoj 4.744,22
Saldo de spezokonto -732,31
Bilanco de LIBE 31.12.2013
Aktivoj
Bankkonto 42268 cxe BNL 9.132,48
Konto libk-p cxe UEA 914,11
Sumo de kurantaj bankkontoj 10.046,59
Antauxpagitaj kostoj: IKBE en Harkany 2.150,00
Pasivoj
Kapitalo 1.1: 43.982,49
Movada kaso 1.750,00
Saldo de spezokonto de antauxaj jaroj + 1.860,49
Sumo de spezokonto
732,31
Saldo de spezokonto +1.128,18
Sumo de pasivoj 46.860,67
Rimarko: pro komunikaj problemoj kun nia banko,
mi ne povas aldoni la nunan
precizan staton
de niaj deponoj,
kies valoro estas proksimume 35.000 e
Pardonu, sed pli detalajn informojn pri tio
mi povos doni dum nia Asembleo en
Harkany.
la kasisto P. L. Da Costa
El Esperantujo
Kverko ekparolis
Certe mi jam iam menciis la
ekziston de E-kverko en Sopot, la arbo, plantita en 1959 dum la 15-a Internacia
Junulara Kunveno de TEJO, cxi arbo estas kauxzo de renkontigxoj de lokanoj kaj
vizitoj de gastantaj cxe ili E-istoj el aliaj urboj. Kaj la kverko kaj la
staranta apude sxtono kun gravurita surskribo,
memoriganta iaman eventon, havas, kompreneble, simbolan karakteron, sed krome
estas elementoj de E-kulturo. Estadante en tiaj lokoj, oni sentas komunecon de
celoj, sencon de komuna agado, proksimecon kaj varmon, kiujn ja
cxiu homo ege en sia ofte griza vivo bezonas.
De kelkaj jaroj estas celebrata
cxi-loke kutimo renkontigxi cxiun 3-an de majo, en la
tago festa en Pollando kaj sxtate kaj religie, do en la tago libera de la
laboro. Lokaj E-istoj invitas tien por tosti ecx per sxauxmvino "je la
sano" de la jubilea kverko en gaja, amika etoso kiel
eble plej multajn ecx neE-istajn gastojn. Estas do okazo komune festi kaj
montri al eksteruloj, promenantaj proksime tra ege populara turisma itinero, kiel amikan etoson kreas E-komunumo, kaj krome, ke io tia
gxenerale ankoraux ekzistas, cxar cxiam vivas homoj, kiuj ligis sian liberan
tempon kun tia "kuriozajxo".
Cxi jare okazis io nova, cxar montrigxis, ke la E-arbo ekparolis. Tio cxi vidigxis per tri folioj, aperintaj neatendite sur la
arbotrunko enhavantaj interesajn pensojn-postulojn.
La unua tekstis: "E-KVERKO
PAROLAS: ESTU BONA SPIRITO DE ESPERANTO". Kion povas
signifi, esti bona spirito de E-o? Esti bona spirito,
tio estas favori ion. Cxu do estas inter E-istoj tiaj, kiuj ne favoras
E-on? Certe, cxiu neos tian aserton. Eble do, temas
pri io pli. Kion bezonas hodiaux nia
lingvo? Cxu apogon de ekstera mondo, de politikistoj?
Certe, jes. Sed bonvolu rimarki, ke la plej grandan
eksteran agnoskon gxuas nuntempe tiaj medioj, kie okazas io
reala kaj vera, kaj danke al tio forta. Do, eble nia medio ne estas suficxe
forta pri la lingvo mem, eble, E-o mem tro mankas en sia praktika formo. Ja la angla, tiom ofte menciata "la internacia lingvo
de nuntempo" estas pli aux malpli bone, sed vaste uzata, kaj des pli -
estas
parolata.
La alia folio enhavas
surskribon: "ESPERANTO - LINGVO DE CXIUTAGO POR MULTAJ HOMOJ EN LA
MONDO"". La penso ne bezonas specialan klarigon, cxar bonsxance malsupre
trovigxas la ligilo al la E-RetRadio. Nur tiom, cxar cxiu,
kiu auxskultante kaj samtempe legante cxiutage novan tekston en nia lingvo,
havas gxin por sia cxiutago. Kaj verdire ankoraux multe pli da eblecoj
elprofiti E-radiojn aux ecx televidojn ni ja havas.
Kaj fine rekomendo titolita
"KIU, SE NE VI?", estanta alvoko uzi E-on
lauxeble en cxiu situacio. Por multaj lingvolernantoj estas evidenta la neceso
ektrovigxi en novlernata lingvo kiel eble en cxiu
vivsituacio, kio komence sxajnas esti tre pena afero. Tamen, kiam oni praktikas
tion cxiutage, post nelonga tempo, precipe en E-o, oni komencas rapide
alkutimigxi. Alkutimigxinte ni forgesas pri la komenca
peno, kaj iom post iom rimarkas progreson, kies grandeco ofte superas cxiujn
antauxvidojn. Do permesu al mi post la E-kverko ripeti: "KIU FARU TION, SE
NE VI, GXUSTE NUN?"
Andreo Bach
(Laux Esperanta
Retradio).
Kvinjarigxo de
"Esperanta salono"
Jam kelkfoje ni
rakontis al vi pri la interesa iniciato de rusaj kaj ukrainaj E-istoj. Temas pri t.n. "Esperanta salono" en la vocxkomunikilo
Ventrilo. La 10-an de majo en tiu virtuala salono
kolektigxis cx. 30 personoj por celebri la 5-an
naskigxdatrevenon de la projekto. Sonis versajxoj, kantoj,
varmaj vortoj omagxe al la iniciatintoj. Gxuste la 10-an
de majo kvar E-istoj kreis la salonon por lerni, instrui kaj praktiki E-on.
Inter la unuaj iniciatintoj de la projekto estis Vjacxeslav Suslov el la urbo
Samara (Rusio), Nikolao Solomencev el la urbo Baksan (Rusio). Iom post iom la
iniciato cxiam pli popularigxis. Aperis diversnivelaj lernogrupoj, okazis interesaj
arangxoj, komunaj festoj, naskigxtagoj, ecx geedzigxo (pri tio vi ja legis siatempe).
Nun en tiu
cxi grupo estas registritaj 85 diverslandaj E-istoj. Funkcias
du lernogrupoj por komencantoj kaj progresintoj, kiujn gvidas N. Solomencev.
Por tiuj, kiuj jam scipovas la lingvon, estas gastame
malfermita la konversacia rondo, kie O. Posxivana babilas kaj babiligas en
amika etoso akompane de E-kantoj. Nia intelektularo
kolektigxas en la kurso de arta traduko, majstre gvidata de T. Muhxamedsxina.
Subite la afero ekhavis
neatenditan dauxrigon: manifestigxis granda intereso de ventrilanoj al fremdaj
lingvoj gxenerale, kaj nun funkcias lernogrupoj de la angla, franca,
germana, hispana, itala kaj pola lingvoj. Ni rimarku interkrampe, ke cxiuj
instruistoj laboras senpage, propravole, sed kun vera
entuziasmo. La nura manko de Ventrilo, samkiel de aliaj tiuspecaj vocxkomunikiloj,
laux mi, estas tio, ke por aligxi la deziranto devas esti registrita helpe de iu, kiu jam partoprenas gxin. Tio bremsas disvastigxon de tiu cxi ege interesa afero.
Olena Posxivana.
Tra la sortofrata mondo
Orcam - elektronika
helpilo por malfortevidantoj
En Israelo oni
komencis vendadon de elektronika sistemo, kies tasko estas plifaciligi la
cxiutagan vivon de malfortevidantaj kaj blindaj homoj. Gxi kapablas legi tekstojn, identigi vizagxojn kaj objektojn, doni
vocxajn indikojn pri direkto kaj sekvi stratsignalojn. La sistemo konsistas
el la eta kamerao, fiksata al orelumo de okulvitro, de kiu signaloj estas
transmetataj al miniatura komputilo, portebla en saketo aux en posxo. Gxi kostas cx. 2500 dolarojn.
La aparateto aplikas specialajn
algoritmojn de komputila vido kaj tekst-auxdigo. Uzanto
auxdas vocxajn indikojn. La sonsistemo estas arangxita surbaze de la
osta transir-ebleco: sonoj transmetigxas en mezan orelon tra la ostoj de kranio
pere de vibradoj.
Orcam povas
legi sxildojn (dume nur en la angla), rekoni vizagxojn kaj objektojn. Prilaborantoj zorgis pri simpla uzebleco de la aparato. Ekz., por ordoni al gxi legi aux rekoni ion, necesas nur
montri per fingro bezonatan objekton. En donitajx-bazo de
Orcam estas informo pri centoj da diversaj objektoj. Lerniga
sistemo permesas aldoni novajn informojn, suficxas nur svingi la manon aux iun
objekton en la vidkampo de la objektivo.
Kompare kun
similaj aparatoj jam ekzistantaj Orcam havas kelkajn avantagxojn: Gxi estas
kompakta, facile uzebla, multfunkcia. Pli detalajn informojn oni povas trovi en
la retpagxo:
http://www.orcam.com/QACategories/qa-category-1/
Diversaj interesajxoj
Dorival Caymmi - la kantisto
de la maro
En la pasinta aprilo, brazilanoj
festis la datrevenon de sia amata artisto, nome Dorival Caymmi. Se li ankorau vivus,
li festus sian centjarigxon la 30-an de aprilo. Li estas unuanime admirata pro siaj belaj kanzonoj, kiuj kaptis la
animon de Brazilo en nerezistebla maniero kaj trakuris la mondon. Oni
nomis lin "la kantisto de la maro". Lia dolcxa kaj simpatia karaktero ravis cxirkauantojn.
Caymmi
naskigxis en la sxtato Bahia, sed vivis grandan parton de sia vivo en Rio, en
la kvartalo Copacabana, apud la plagxo. Kvankam li formale ne apartenis
al la brazila modernisma muzikmovado "bosanovo", ecx bosanovistoj
akceptas, ke li alportis modernecan koloron kaj delikatan poezion al la brazila
kanzonaro. Kompare kun aliaj komponistoj, kaj konsiderante lian longan vivon
(li mortis en la jaro 2008), oni povas diri, ke li ne estis tre fekunda. Li entute publikigis cxirkaux cent kanzonojn, kies temoj estis amo,
maro, fisxkaptistoj, simpla popolo el Bahia. Pri la
beleco kaj perfekteco de tiuj verkoj oni senrezerve konsentas. Simplaj
en sia formo, ili kaptas la sentemon de auxskultantoj
preskaux fulme.
Temas fakte
pri familio de muzikistoj. Tri gefiloj de Dorival Caymmi sekvis la
brilan talenton de la patro kaj ankaux farigis sxatataj artistoj, enlande kaj
eksterlande: Nana Caymmi, Dori Caymmi kaj Danilo Caymmi. Kaj
ecx unu nepino, Alice, aliras la saman vojon. Alia nepino, jxurnalistino
Stela Caymmi, jxus lancxis ampleksan biografion pri sia avo, sub la titolo
"Tempo
kaj Maro".
Tra la tuta Brazilo oni per
diversaj koncertoj celebris la centjarigxon de tiu
granda artisto. En impona Municipa Teatro en Rio - tradicia ejo de erudicia
muziko - oni organizis luksan spektaklon por omagxi lin, per simfoniorkestro kaj premiero de
brazila moderna auxtoro kun verkoj
inspiritaj je la muziko kaj personeco de
Dorival Caymmi.
Ekzistas
artistoj, kiuj per la forto de siaj verkoj definitive stampas la spiriton de
sia lando per la forto de sia arto.
En postsovetiaj landoj li estas
konata precipe kiel auxtoro de la cxefa muziktemo kaj
plenumanto de la kanto en la filmo "The sandpit generals".
Piero Savio Viana
(Brazilio).
Legomoj kaj fruktoj
protektas la sanon ecx pli
Ke fruktoj kaj
legomoj estas sanaj, tio estas nenio nova. Sed la amplekso, kiun britaj
esploristinoj elkalkulis, estas mirinda: Kiu mangxas pli ol sep
porciojn da fresxaj fruktoj kaj da legomoj en unu tago, tiu reduktas laux ilia
studajxo la mortoriskon kompare al rifuzantoj de pomoj kaj karotoj je 42
procentoj.
Legomoj estas ecx pli efikaj, ol
fruktoj, frostigitajn kaj enladigitajn variantojn ili
aliflanke malkonsilas.
Teamo de la
universitato de Londono esploris la vivostilon de 65.000 britoj kaj britinoj.
Ili agxis almenaux 35 jarojn kaj estis selektitaj laux
hazardo el pli granda prisana studajxo. Tra periodo de sep kaj duona jaroj la esploristinoj sekvis la mort-eventojn
de la grupo.
Post kiam ili
estis elkalkulintaj aliajn faktorojn, kiel agxon, devenon, pezon, edukigxon, konsumon
de alkoholo kaj cigaredoj, kaj klerigxon kaj sportan aktivadon, montrigxis
drasta kunteksto: Sep aux pli da porcioj tage reduktis la probablecon de
prokancera morto je 25 procentoj; la riskon morti pro koro-sangocirkula malsano
je 31 procentoj.
Sed oni ne devas tuj farigxi
verdajx-mangxegemulo por senti la konsekvencojn rilate al la sano. Jam unu gxis
tri porcioj da fruktoj kaj legomoj tage reduktas la entutan mortoriskon
(kompare al tiuj, kiuj mangxas malpli ol unu porcion) je 14 procentoj. Cxe tri
gxis kvin porcioj estas 29 procentoj kaj cxe kvin gxis sep
porcioj estas 36 procentoj.
Konservitaj
porcioj ne povas anstatauigi la fresxajn, substrekas la esploristinoj.
Cxe fruktosukoj ili ne povis konstati sanakcelan
efikon. Frostigitaj aux en ladujoj konservitaj fruktoj aux legomoj
ecx plialtigas, laux la studajxo, la mortoriskon. Cxar
ambaux formoj estis kune traktataj, tamen interpreto de tio estas malfacila.
Enladujaj
fruktoj en Euxropo estas pli disvastigxintaj ol frostigitaj, tial la
esploristinoj eliris de la supozo, ke tiuj unuaj konservajxoj respondecas por
la observita kunteksto. "Fruktoj el ladujoj
enhavas kutime grandajn kvantojn da sukero. Malplikostaj variantoj estas
enmetitaj en
sirupon (aux siropon)
anstataux en frukta akvo", klarigas la esplorestrino. "La negativaj
prisanaj efikoj de la sukero povus iom kontrauxpezi la avantagxojn."
Alia ebleco
por interpreti tion estas ke personoj, kiuj preferas konsumi enladujajn
fruktojn logxas prefere en socie malavantagxaj regionoj, en kiuj mankas fresxaj
fruktoj kaj legomoj. Kaj la pli alta mortorisko
povus kunrilati pli kun tiuj sociekonomiaj cirkonstancoj, ol kun la nutrokutimoj.
(Laux Esperanta
Retradio).
Familiaj gxardenoj
La laboristaj gxardenoj kiuj
aperis je la fino de la 19-a jarcento, estas parceloj de tero, kiujn
urbestraroj disponigis al la logxantoj. Tiuj parceloj plej ofte servis por
kultivado de legomoj, kaj ili estis unue destinitaj
por plibonigo de la vivokondicxoj de laboristoj, cxar tiuj gxardenoj havigis al
ili socian ekvilibron kaj nutrajn rimedojn mem. Post la dua mondmilito la
laboristaj gxardenoj estis nomitaj familiaj gxardenoj.
Dum la
napoleonaj militoj, oni ekparolis en Anglio pri "allotments" t.e.
terenoj, atribuitaj al laboristoj. Laux iuj, necesis
2000 kvadratmetroj kaj laux aliaj nur la duono. Sed
cxiu konsentis pri la grava rolo de la gxardenoj.
En Germanio,
ekde la dua duono de la 19-a jarcento, la kuracisto kaj pedagogo Daniel Gottlob
Moritz Schreber ekdisvolvis la ideon pri laboristaj gxardenoj laux la
pensfadeno de siaj laboroj pri la publika sano. La ideo estis ebligi por
laboristoj distrigxon unuflanke per la gxardenumo, kaj aliflanke per la gxuado
de sana ripoziga medio. Krome,
kultivado de fruktoj kaj legomoj por rekta konsumo povas plibonigi la nutrajxon
de la laboristoj.
Tamen post lia morto pasis tri
jaroj, kiam en 1864 lia bofilo Ernst Innozenz Hauschild fondis apud Lepsiko
lud-placeton por la malfavoritaj infanoj. Omagxe al sia
bopatro, li nomis gxin Schreber-placo. Rapide la
gepatroj siavice ekposedis la spacon kaj komencis kultivi plantojn. Sub
la nomo Schrebergarten ( t. e. lauvorte gxardeno de
Schreber) la laboristaj gxardenoj tiam disvolvigxis en la tuta Germanio kaj
aparte en la industriaj regionoj, kiel Ruhr-regiono, tipa mina regiono. Tiuj gxardenoj ofte estis kolektive prizorgataj de la laboristoj,
kaj tiel formis malgrandajn komunajxojn, kiuj nutris la socian ligon.
Hodiaux la Schrebergarten estas
en Germanio vera institucio kun striktaj reguloj
(alteco de la hegxoj, surfaco de la kabanoj kaj de kultivataj spacoj), konkuroj
pri plej bela Schrebergarten kaj gxiaj reguloj pri la atribuado.
En Francio pruntedonite au
transdonite, la tereno ligis la laboriston al lia fabriko kaj tenis lin malproksime de la drinkejo. Ecx se ili
havis paternalisman karakteron, la laboristaj gxardenoj estis allogaj, cxar ili
kongruis kun reala bezono. La unuaj francaj laboristaj gxardenoj estis inspiritaj
de la legomgxardenoj laux la modelo en Germanio. La ideo de Schreber pri
laboristaj gxardenoj por < eduki la laboristaron kaj plibonigi la publikan
sanon > estis adoptita de kelkaj homoj, kiel la
pastro Volpette en Saint-Etienne kaj sinjorino Hervieu en Sedan.
Je la fino de
la 19-a jarcento la pastro Jules Lemire kiu estis influa politika homo kaj
kristana deputito - urbestro de la nord-franca urbo Hazebrouck celis per la
laboristaj gxardenoj plibonigi la situacion de la laboristaj familioj. "La
laboristaj gxardenoj havas socian destinon kaj defendas iun socian ordemon: se ili ebligas, ke
laboristoj eliras el siaj logxejacxoj kaj gxuas pli spireblan aeron, la
gxardenoj ankaux delogas ilin de la drinkejoj kaj subtenas la familiajn agadojn
meze de tiuj verdaj spacoj". La pastro Lemire fondis la "Francan
Ligon de la terpeco kaj de la hejmo" en 1896, kun la celo simpligi por siaj
administratoj atingi la parcelojn."
En 1996 por festi la 100-an
datrevenon de la laboristaj gxardenoj estis kreita rozo < Abbe Lemire >,
kiu estas admirebla en la gxardeno de la Palaco Elizeo kaj en la botanika
gxardeno de Monaco.
(Laux Esperanta
Ret-radio).
Facila legajxo
Fabloj kaj fabeloj
Sitelo da pomoj
Foje iu
homo acxetis novan domon, grandan, belan, kaj arangxis apud gxi grandan fruktogxardenon.
Proksime logxis en malnova dometo la enviema najbaro, kiu dauxre klopodis malplibonigi
lian humoron: jen rubajxon jxetas apud ties pordego, jen ankoraux iun acxajxon
faras.
Foje vekigxis
la homo bonhumora, eliris eksteren kaj rimarkis, ke sur lia sxtuparo staras
sitelo da malpurajxoj. Li prenis gxin, malpurajxojn
elversxis, la sitelon lavis kaj purigis gxisbrile, plenigis gxin per grandaj,
maturaj, bongustaj pomoj kaj venis al la najbaro.
Auxdinte frapon cxe la pordo,
tiu malice ekpensis: "Nu, fine mi kolerigis lin!".
Antauxgxuante skandalon, li malfermis la pordon. Sed
la bonulo etendis al li sitelon da pomoj, dirante:
- Per kio oni disponas, tion oni
proponas.
Kial gxuste vi?
Foje ursido demandis sian patron-urson:
- Pacxjo, cxu vi
konas cxiujn, kiuj logxas en nia arbaro?
- Jes, fileto, cxiujn mi konas,- respondis la granda urso.
- Diru do,
cxu vere lupo estas la plej kuragxa?
- Jes, li estas tre kuragxa,
multe pli kuragxa, ol mi!
- Kaj tigro? Cxu li estas forta?- ne trankviligxis la ursido.
- Li estas nekredeble forta! Mi
ecx ne povas kompari min kun li!
- Kaj linko? Cxu
li estas lerta?
- Um-m-m,-
mugxis la urso, - li estas tiom lerta, ke ecx folieto ne movigxas, kiam li
cxasas!
- Kaj kio pri vulpo? Oni diras, ke li estas tre sagxa.
- Jes, fileto mia, gxuste
dirite: li estas tre sagxa kaj vere ruza.
- Kial do vi,
pacxjo, estas cxefo de la arbaro, sed ne lupo, tigro, linko aux sagxa vulpo? - demandis la konfuzita ursido.
- Vidu, filo mia: la lupo estas
kuragxa, sed li ne povas esti singarda, tigro estas forta, sed nervoza, linko
estas lerta, sed ofte li ne kapablas konservi tion, kion li akiris, vulpo estas
sagxa, sed li ofte uzas siajn kapablojn por trompi aliajn, kaj pro tio li ofte
estas en malagrablaj situacioj. Nur mi vidas dek eblecojn tie, kie ili vidas nur unu, kaj depende de la situacio mi povas esti
jen lupo, jen vulpo, jen tigro, jen linko. Gxuste pro tio mi
estas cxefo de la arbaro.
Du lupoj
Iam en pratempo maljunulo
malkovris al sia nepo la vivo-veron:
- Interne de cxiu homo dauxras
la sencxesa lukto, tre simila al la lukto inter du lupoj. Unu el ili prezentas malbonon: envion, jxaluzon, bedauxron,
egoismon, ambiciojn. La alia prezentas bonon: pacemon, amon,
esperon, veron, bonkorecon kaj fidelecon.
La nepo, profunde kortusxita,
enpensigxis kaj poste demandis:
- Kaj kiu lupo fine venkos?
La maljunulo ridete respondis:
- Cxiam venkas tiu lupo, kiun vi nutras.
Amikeco
de stultulo (afgana fablo).
Iu
regxo havis falkon, kun kiu li cxasis. Li tre sxatis gxin.
Sed foje la falko forflugis kaj trafis en la korton de iu
maljunulino. Sxi kaptis gxin kaj cxirkauxrigardis.
- Ho, vi,
povrulo! Via beko ja estas kurba! Vi,
kompatinda, ecx grenon ne povas beki per gxi! Nu, mi korektos tion! - prenis sxi grandan trancxilon, platigis la bekon de supre,
egaligis de malsupre, admiris sian laboron.
- Nun estas bone! Vi povas beki grenon.
Poste la virino rigardis la
piedojn de la birdo:
- Ho, kiaj ungegoj! Ho, vi, malfelicxulo! Cxu vere neniu en la
vivo neniam tondis ilin?! Vi ja apenaux marsxas
pro tiaj ungegoj! Nur mi, karulo mia, mi zorgos pri vi
kaj forigos de vi cxiujn malagrablajxojn! - kaj sxi
tuj forhakis gxiajn ungegojn.
La regxo bedauxris pri sia
perdita birdo kaj ordonis sercxi gxin, promesinte al tiu,
kiu trovos la falkon, la malavaran regalon.
Baldaux oni
trovis la birdon en la dometo de maljunulino. Oni rakontis al la regxo, kiel bone sxi flegis gxin. Kaj jen la
birdo estis liverita al la kortego. Ekvidinte, kia
igxis lia kompatinda cxasfalko, la regxo kolerigxis kaj ordonis liberigi la
kriplan birdon, dirinte: "Estas malpli dangxere havi sagxan malamikon, kiu
faros al vi malagrablajxon, ol stultan amikon, kiu al vi tro bone servos".
Admirinda kostumo
(Moderna
fablo).
Iu viro
venis al kudristo por mendi novan kostumon. Kiam gxi estis preta, li rigardis
en la spegulon por kontroli, kiel li aspektas en nova
vestajxo. Tuj li rimarkis, ke la dekstra maniko de la jako estas tro mallonga:
la karpo videblas.
- La maniko tro kurtas, cxu vi povus iom plilongigi gxin?
- La maniko ne estas tro kurta,- respondis la kudristo, - via brako estas tro longa.
Enmetu gxin iomete, kaj vi vidos, ke la maniko estas
ideala.
La viro iom enmetis la brakon,
kaj la karpo malaperis. Sed tiu cxi movo malordigis la
supran parton de la jako.
- Nun kolumo ne estas surloke!- protestis la mendinto.
- Kolumo estas en ordo,- insistis la kudristo, - via kolo estas tro mallonga. Tiru gxin iom supren, kaj la jako aspektos bonege.
La kliento eltiris sian kolon kaj konvinkigxis, ke la kolumo bone kusxas. Sed
aperis la tria problemo: suprentirigxis la faldoj de la jako.
- Kaj nun elstaras la malantauxa
parto de mia korpo,- plendis la viro.
- Tio facile korekteblas,- replikis la kudristo. - Nun kuntiru iomete la muskolojn,
kaj la jako kasxos gxin.
Finfine la
viro plenumis cxiujn indikojn de la kudristo. Lia korpo havis la plej
maloportunan pozon, klopodante teni cxiujn kostum-parton sur siaj lokoj, sed la
kudristo certigis lin, ke la problemo estas de la
kliento mem, ne de la kostumo. La mendinto pagis pro la kudrista laboro kaj
eliris eksteren.
Survoje lin
renkontis du virinoj, irintaj laux la kontrauxa flanko de la strato. Unu el ili turnis sin al la alia:
- Kompatinda viro! Kiel
kripligis lin malsano!
- Vere,-
sxi konsentis, - sed lia kostumo estas admirinda.
Korektendoj
Bedauxrinde, eraroj en nia revuo jen kaj jen aperas. Kelkajn el ili mi, la redaktorino, rimarkas
tro malfrue. Mi kore dankas legantojn pro iliaj sugestoj.
Jen fragmento el mesagxo de Otto Prytz.
EL 1 kaj 2/14 (eble pli por Attila ol por Olena):
En mia prelego pri brajlo dauxrigebla kaj dauxriginda, kelkloke
anstataux citiloj aperas krampoj, tiel ke tio, kion mi metis inter citilojn,
aperas kiel interkrampajxo. Tio ne cxiam gravas, sed
en kelkaj okazoj gxi gxenetas...
Tiurilate: sporade aperas punkto 3 anstataux 256 kiel
frazfina punkto, kaj x anstataux "cxapelo" (punkto 6).
EL 2/14, "nekutimaj kutimoj":
"handsxuo" ne estas en PIV. Pro mia kono de la germana mi konjektis, ke temas pri ganto.
La germana vorto fakte signifas "mansxuo".
EL 3/14, "misteroj de la palpsenso":
Oni ja komprenas la vorton "kortiko", sed laux PIV la gxusta
vorto por la parto de la cerbo estas "kortekso".
EL 3/2014, "nekutimaj kutimoj":
"Printempa solstico" versxajne estu "printempa
ekvinokso".
EL 4/14, "iom pri UK kaj kongreslando":
La epopeo de argentinaj gaucxoj nomigxas ne "Martin Tierro",
sed "Martin Fierro" (fakte "Mart?n"
kun akuto sur la "i", sed tio malmulte gravas).