Esperanta ligilo
n-ro 8, oktobro 2019
Enhavtabelo
La 86-a Internacia kongreso de blindaj Esperantistoj
(unua komuniko)
Okaze de la Tago de instruisto
Finnaj naciaj kostumoj (prelego, prezentita dum la 85-a IKBE)
Vivu Jxamboreo!
Foriras amikoj
Ni kvietigu la tempeston en nia kapoi
Literaturo. Stelkaroto. Rakonto
Facila legajxo. Interesaj faktoj pri A. Grabowski
Stenografia pagxo (nur en brajla versio)
La 86-a Internacia kongreso de blindaj Esperantistoj (unua komuniko)
BONVENON
AL RUSIO!
86-a Internacia Kongreso de
Blindaj Esperantistoj (IKBE86) -
unua komuniko
Karaj gesamideanoj,
Rusia Esperanto-Asocio de Nevidantoj (REAN), skrupule
esplorinte la aferon, ricevinte la apogon de Rusia
Esperanto-Unio kaj LIBE, nun anoncas sin preta arangxi
la venontan IKBE86 jene:
1. Dato kaj loko:
La IKBE86 okazos de la 27-a de junio gxis la 4-a de julio 2020 en Moskvo, la cxefurbo de Rusio.
2. Logxado: Ni logxos, mangxos kaj kongresos en la sama trietagxa konstruajxo - en la hotelo kun la oficiala
titolo
"Sporta Rehabilitada kaj Hotela Komplekso
VOS" (pli simple ni nomu gxin: "SRHK
VOS"). Gxia adreso: Jugorskij projezd 2, RU-129347 Moskvo, Rusio. Por la
IKBEanoj ni rezervis cxiujn 64 lokojn. Plej multaj
cxambroj estas
dulitaj, nur du trilitaj kaj kelkaj unulitaj. Cxiuj cxambroj estas komfortaj kun dusxo, necesejo, fridujo, televido,
funkcias vi-fi. Haveblas kafejo por 30 personoj kaj
konferenchalo por 60 personoj.
"SRHK VOS" situas en la
verda, neindustria zono de Moskvo, proksime al la nacia naturparko "Alka
insulo", olimpia komplekso kaj fama ekspoziciejo de atingajxoj en la nacia
ekonomio.
3. Kiel la kongresan temon ni
proponas: "Esperanto kaj muziko unuigas nin".
4. En la dua komuniko ni
anoncos pri la pagmaniero kaj pri la kotizoj, sed proksimume la kotizo por
B-landoj varios inter 240-260 euxroj.
5. La preparan laboron gvidos tripersona
REAN-komitato: Pavel Rjabov, Anatolij Masenko Kaj Vjacxeslav Suslov.
Viajn eventualajn demandojn kaj proponojn bv. direkti al:
Anatolij masenko, Gerojev-Medikov 15 - 1, RU-357739 Kislovodsk,
Rusio;
tel.: +7 87937 75886,
r.p.: masenkoai@mail.ru
Okaze de la Tago de instruisto
Karaj
instruistoj kaj instruantoj!
Mi kore gratulas vin, kvankam malfrue) okaze de la
plej kara por ni festo - Tago de instruisto!
Mi deziras al vi sukcesojn en
E-instruado! Jen kelkaj interesaj faktoj pri la instruista
profesio.
La plej
granda instruista salajro estas en Luksemburgo, tie gxi egalas al 3699 dolarojn
monate.
La plej
racia (malgranda) kvanto de lernantoj por unu instruisto estas en Portugalio -
7.
En
Japanio estas bezonate sukcesi en multegaj ekzamenoj por ricevi rajton farigxi
instruisto, malgraux tio tie ekzistas grandega konkurso: por cxiu laborloko
estas po 30 dezirantoj.
En Rumanio ne estas permesite instrui en urboj se la instruisto ne tre
bone laboras - nur en vilagxoj.
En Pollando por instruisto-kandidato farigxu oficiala instruisto necesas
dum tri jaroj laboregi, montrante siajn kapablojn kaj poste sukcesi en
specialaj ekzamenoj.
Oni plej multe estimas instruistojn en Cxinio, Grekio, Turkio, Suda
Koreio.
En Brazilo estas permesite, ke la instruistoj havu minimumon da vestajxo,
cxar tie estas tre varme.
En
Berlino instruistoj rajtas labori en ajna aspekto (ecx kun
multaj tatuajxoj!).
En Francio instruistoj libertempas dum 4 monatoj jare. Des
pli post cxiuj 6 jaroj eblas ripozi dum unu jaro. Se
eksinstruistoj-pensiuloj laboras plu, la pensioj plialtigxas je 3% pro cxiu
aldona jaro.
En Ukrainio, ve, dum lastaj jaroj la instruistoj en siaj laborlokoj
plenumas tro da laboro. Por perlabori suficxe por modesta vivo instruisto
devas labori po 30 aux ecx pli da horojn semajne, sen kalkuli preparon,
kontrolon de kajeroj, klasgvidadon ktp. Multege da gejunuloj
en la lastaj klasoj de lernejo tute ne povas paroli, skribi en fremda lingvo.
I.a., la
plej nesxatata lernobjekto en lernejoj (laux oficialaj informoj) estas la gepatra
lingvo: dekoj da procentoj de lernejfinantoj cxiujare malsukcesas en la lasta
ekzameno pri la gepatra lingvo, montrante nescion de la nacia lingvo.
Red'.
Finnaj naciaj kostumoj
(prelego, prezentita dum la 85-a IKBE)
El
popolkostumoj al naciaj kostumoj
Gxis la 19-a jarcento la kamparanoj, manlaboristoj kaj nefakaj laboristoj
en urboj portis hejmfaritajn popolkostumojn. Etaj
infanoj estis vestitaj en longa lincxemizo. Post la konfirmacio ili komencis porti vestojn, faritajn laux la sama modelo,
kiel por plenkreskuloj.
Dum la jarcentoj la popolkostumo sxangxigxis. Oni prenis en la kostumon diversajn vestajxojn aux aliajn partojn
el la moda robo de ranguloj. Novajn partojn oni prilaboris laux propra
gusto tiel, ke ili konvenis al propraj
preparadmetodoj. En la vestoj konvene unuigxas la diversaj
manieroj de kudroarto kaj la tipaj trajtoj kaj materialoj de diversaj epokoj.
Silkon kaj elegantan sxtofon oni
acxetis en urbo aux de rondirantaj komercistoj. Vestajxoj ankaux cirkulis de klaso al la alia, cxar ranguloj
donacis elmodigxintajn vestojn al servistoj, kiuj distribuis ilin al parencoj
en kamparo. En sia tempo vesto estis kudraj provajxoj de
talento, kaj ege estimata havajxo.
Kiel estigxis naciaj kostumoj?
En la fino de la 19-a jarcento la evoluo de industria vivo finis la
tradicion porti hejmfaritajn vestojn. Oni komencis
admiri la urban modon kaj masxinfaritajn vestojn. Tamen
kelkaj homoj maltrankviligxis pri la forpasanta popola kulturo. Oni
organizis plurajn kolektadojn de popol-objektoj, oni faris kopiojn de tradiciaj
vestoj kaj tiamaniere
aperis niaj unuaj naciaj kostumoj. Naciaj kostumoj ekzistis
pli ol cent jarojn. Gxi estigxis sur la bazo de nacia
romantiko, naciaj streboj kaj populara kudroarto. En
Finnlando ekzistas pli ol 400 naciaj kostumoj de virinoj, viroj kaj infanoj.
Modeloj de naciaj kostumoj, popularaj robtutajxoj kaj partoj de vestoj,
apartenas al kolektoj de diversaj muzeoj.
Regionoj de naciaj kostumoj.
En Finnlando ekzistas propra robtradicio svedlingvanoj. La
rugestas malnova koloro en iliaj festa tualeto. Kurioza
trajto estas, ke pere de aliaj koloroj, oni montras funebron auxdiversajn
festotagojn de la eklezia jaro. Tiam oni portas
apartan kostumon. Inter finnaj naciaj kostumoj oni povas distingi du
apartajn cefgrupojn: okcidentaj kaj orientaj vestoj, kiuj diferencas
konsiderinde unu de la alia lau aspekto kvankam la robtutajo estas formita de principe samaj vestajpartoj. Plej rimarkinda la diferenco
estas inter la kostumoj de virinoj en diversaj regionoj. En
la kostumoj de viroj oni pii vidas la influon de la generala modo. La
regionala, karakteriza trajto estas tipa precipe por la kostumoj en orienta
Finnlando. Al la kostumo de viro apartenas cxemizo, longa pantalono aux
pantaloneto kun klapo, vesto, kamizolo aux jako,
kapvesto, koltuko, strumpoj kaj suoj. Finnaj naciaj kostumoj
La virina kostumo enhavas cemizon, jupon kaj veèton,
kamizolon, antauxtukon, kapveston, aux vualon, strumpoj kaj suoj. Juveloj, zonoj, saletoj kaj apartaj posoj estas kompletigaj partoj
de kostumo. Naciaj kostumoj de orienta regiono.
En la virinaj kostumoj de orienta regiono la Ian- aux
duonlanétofoj estas naturblankaj kaj -nigraj, indigobluaj kaj galiorugaj.
En Karelio oni uzis étofon pii spareme ol en aliaj partoj en
Finnlando, sed des pii oni ornamis kostumojn per kolorricaj brodajoj kaj
puntfaritaj puntoj. La vestoj estas unukoloraj kaj ofte ornamitaj, la
modelo de veéto estas rekta kaj iomete ampleksa. La jupoj estas pii malabundaj
ol la vestoj en okcidenta Finnlando kaj ofte tute dense plisitaj. La antautukoj
estas trastriitaj lau diversaj manieroj. Frauxleca virino
portas vualon, tuketon ("sorokka"), knabino portas kaprubandon
ornamitan de stanstiftoj. Supervesto ofte estas lina aux kruda
drapmantelo, kiu estas simpla vestajo kun manikoj. Precipe en la unuaj jaroj de la 20-a jarcento oni sukcesis pretigi
ege ekzaktajn versiojn de la plej belaj kareliaj popolkostumoj. Okcidentaj naciaj kostumoj Tipa por la kostumoj de la alia parto de
Finnlando, alidire la okcidenta regiono, estas la abunda uzo de kolorricaj,
striitaj Stofoj, kiam unu kstumo povas enhavi partojn, faritajn de multaj,
diversaj striitfasonoj. En tradiciaj kostumoj oni uzis
multe da §tofo, car la vesthavajo estis ege alte taksata. Dum la
memstara mastrumo oni konsideris maéinfaritajn vestojn pii elegantaj ol hejmteksitaj. La produktoj
de teksindstrio estis altkvalitaj kaj multaj el la importitaj Stofoj estis
uzataj ankaux ce ni. Tiam pompan
trajton oni strebis transigi al la naciaj kostumoj. Longaj
ènuretaj vestoj, longaj kamizoloj kaj largstriitaj étofoj apartenis al plej
malnovaj tradiciaj vestoj de virinoj. Kiam proksimigis
la 19-jarcento, la striitoj mallargigis kaj vesto kaj kamizoloj mallongigis.
Ankaux tiaj trajtoj estas konservitaj en la naciaj kostumoj.
La kapvesto de la plenkreskula virino estas tuketo aux silka capete Knabino
portas rugan silkrubandon. La antauxtuko en la okcidenta parto de Finnlando
estas vertikalstriita, presita kun figuroj aux
unukolora; materialoj varias.
Komuna por la naciaj kostumoj La Strumpoj de viroj kaj
virinoj estas blankaj aux koloraj gis genuaj strumpoj, trikitaj el maldika
koton-, lin- aux lanfadeno, kiujn oni portas kun ètrumpligiloj. Lau la tradicia modelo la suoj estas bukosuoj, simplaj nigraj suoj
au molaj suoj faritaj el netinkturita ledo depende de la modelo de kostumo.
Pratempaj kostumoj Pratempaj kostumoj estas rekonstrukcioj de
kostumoj de la krucmilita periodo, bazitaj sur tombotrovajoj.
Prezidento en festa tualeto
Pluraj organizoj kutime donacas
nacian kostumon al la edzino de prezidento. Kostumon §i rajtas mem elekti. En 2001 s-ino Tarja Halonen mem estis prezidento. Anstataux
nacian kostumon si elektis pratempan kostumon - ege multekostan - kiun si
portis dum la tradicia akcepto la 6-an de decembro,
òi-foje s-ino Halonen surprizis ciujn. La akcepto kun baio
estas okazajo, kiu tiras ciujn homojn antaux televido. Multajn
tagojn oni parolas pri la roboj de virinoj kaj kritikas. Kritikistoj silentis;
ne eblis riproci la verdan robon de pratempa
potenciulino. Male la kostumo bone sidis al s-ino Halonen. Uzo de naciaj
kostumoj
La nacia kostumo estas festa tualeto, kio dauxrigas la
popularan tradicion de solenaj vestoj. ói konvenas al
diversaj tradiciaj solenajoj, familifestoj kaj kiel robo de muzikistoj, korusoj
kaj popoldancistoj.
Anita Dagmarsdotter.
Vivu Jxamboreo!
Cxi-jare rusiaj blindaj E-istoj kaj iliaj akompanantoj
denove
renkontigxis apud la Nigra maro. Por tio estis elektita la ripozejo
"Jujxnyj" (Suda), kiu trovigxas apud la urbo
Tuapse. Cxi-jare Jxamboreo
okazis iomete pli frue, ol kutime, nome en la dua duono de junio.
Cxi-foje kolektigxis pli ol
kvindek homoj. Venis ne nur rusiaj
E-istoj,
sed ankaux unu reprezentantino de Moldavio. Ni ekvidis ecx kelkajn
novulojn.
Nia
renkontigxo pasis sub la multjara devizo: "Laboru ripozante,
ripozu laborante". Kiel kutime, la programo estis varia
kaj enhavricxa.
Kursojn por progresintoj gvidis
ilia cxiama gvidanto Anatolij Masenko.
Cxi-foje ekestis ankaux grupo por komencantoj, kiun
gvidis duope sperta
vidanta E-isto Boris Zozulja kaj nia novulino Tatjana Liutkina. Antaux
nelonge sxi aligxis al al Tutrusia Bll'-organizajxo, tamen pri E-o sxi
okupigxas jam dum multaj jaroj. Laboro de tiu grupo
estis suficxe
sukcesa: Ili kantis dum la adiauxa vespero gajan E-kanton jxus lernitan.
Kelkajn vortojn necesas diri pri nia kultura programo. Ni,
ekz',
provis pridiskuti, kio estas por ni nuntempe Pusxkin, kiu havas cxi-jare
la 220-an naskigxdatrevenon. Agrable surprizis nin
la teatrajxo laux lia
fabelo "Pri popo kaj lia dungito Balda". Amatoraj aktoroj,
partoprenantoj de nia Jxamboreo el kelkaj regionoj pretigis gxin per
Skajpo. Bedauxrinde, ne povas auxskulti gxin legantoj de nia
revuo.
Alia
surprizo atendis nin dum ripozvespero, dedicxita al
verkado de
la alia jubileulo - verkisto, aktoro kaj regxisoro Vasilij Sxuksxin. La
geedzoj Valentina kaj Aleksandr Kudinov e-igis ties rakonton. En tiu
teatrajxeto, kiu ankaux estis pretigita en Skajpo, Valentina ne nur
montris sin kiel talenta regxisorino, sed ankaux ludis la cxefan virinan
rolon. La cxefan viran rolon ludis Vjacxeslav Suslov, kiu montris ankaux
sian scipovon ludi balalajkon.
Aliaj
partoprenantoj per kantado de popolkantetoj (cxastusxki) helpis
rekrei la etoson de junularaj renkontigxoj cxe la altaja rivero Katunj.
En aliaj
ripozvesperoj ni rememoris versojn kaj kantojn de
partoprenanto de la dua mondmilito poeto kaj prozisto Bulat Okudjxava
kaj poeto, ankaux partoprenanto de tiu mondmilito Boris Sluckij. Ili
ambaux jam estas forpasintaj. Ni rememoris ankaux verkadon de vera
popola komponisto Grigorij Ponomarenko kaj la unikan komponistinon
Aleksandra Pahxmutova, kiu cxi-jare festos sian nauxdekjarigxon.
Estus
superflue diri, ke disigxis ni malvolonte. Sendube,
nia
Jxamboreo estis fruktodona kaj
neforgesebla.
Galina Lukjanenko
Foriras amikoj!
En junio - Dancxo Danxev, nun – Dimo…
Post
27-taga peza malsano, la 9-an de auxgusto 2019,
malfruvespere,
en vendredo, la plej malbona tago de la kristana semajno, la surtera
vojo de la mondkonata prezidanto de ANEB finixis. Kaj li translokigxis
sxajne felicxa en la eternecon! Felicxa, cxar li lasis multajn bonajn
farojn ne nur en la kampo de E-ista internacia kaj nacia movado, sed
ankaux en sia privata vivo kaj en siaj aliaj sociaj okupoj.
Dimo
Penev Dimov naskigxis en la vilagxeto Vratarite, Dobricxa
regiono, la 19-an de septembro 1953. Liaj gepatroj estis ordinaraj
kamparanoj. Bedauxrinde, li estis denaske tute blinda.
Nome pro tio li
finis bll'-lernejon en la urbo Varna, poste – vesperan gimnazion en la
sama urbo. Magistro pri historio li farigxis en Veliko-Tarnova
universitato “Sanktaj Cirilo kaj Metodio”.
E-on li
lernis diligente en kursoj, gvidataj de la eminenta
instruisto Georgi Dimov kaj de la mondfama A-komitatano Mariana
Evlogieva. Dank’al sia neimagebla fervora meminstruado Dimo atingis
enviinde altan nivelon de la parol- kaj skribregado de E-o. En sia
logxurbo Varna kaj en aliaj lokoj li gvidadis sukcese E-kursojn por
komencantoj kaj progresintoj. Dimo partoprenadis internaciajn kongresojn
de bl'aj E-istoj, okazintaj ne nur en Bulgario, sed ankaux eksterlande.
En la fino de majo 2014 Dimo
igxis prezidanto de ANEB. Jam kelkajn
dejxorperiodojn li estis aktiva kaj estimata LIBE-estrarano.
Longajn jarojn Dimo laboris en porbll'a entrepreno en la urbo
Varna.
Cxi tie, kune kun la
rodopi-montanino, la bonkora malfortevidanta Radka
Jxivkova, li kreis familion. La geedza paro naskis bonegajn filinon
Jivka kaj filon Penju,
ricevintajn belegajn bulgarajn nomojn.
Eble estas sciinda, ke Dimo ankaux kantis en malgranda
vira, 11-persona
koruso cxe tiea porbll'a kulturdomo. De tempo al tempo, kiel
Bojko
Borisov, li malfaldis akordeonon inter festenantaj
geamikoj. En la
lastaj jaroj li tre persiste okupigxis pri lernado de la rusa lingvo.
Krom studema, Dimo estis ege
helpema, gastama kaj sxercema homo. Li
cxiam estis preta konsulti kaj kontroli la signifon de iu vorto en siaj
multnombraj elektronikaj kaj paperaj vortaroj. Kiel redaktoro kaj
tradukanto de tekstoj li estis rimarkinde preciza, ecx kelkiam pedanta.
La fiero kaj la envio estis sentoj tute nekonataj al
Dimo!
Bedauxrante pro la grandega perdo, mi samtempe plenumas mian promeson
antaux Dimo verki bonkvalitan lauxdparolon ankaux pri li mem.
Angel Sotirov (Bulgario).
Ni kvietigu la tempeston en nia kapo
(Kiel
vivi enpace kun negativaj pensoj)
Cxu cxe vi ripete aperas negativaj pensoj? Se jes, la diagnozo
klaras: vi estas homo.
Laux
sciencaj esploroj averagxa unuopulo travivas cxiutage cxirkaux
60 gxis 70 mil pensojn. Kaj granda procentajxo el ili plej supozeble
turnigxas cxirkaux tio, kio povas malbonigxi, kio en la estonteco
versxajne malsukcesos, kion ni ne faris bone kaj kion la aliaj faras
malbone.
La
kialo, kial tiom malfacilas superi tiajn cxi ripetigxantajn
negativajn pensojn, konsistas en tio, ke gxi ofte kreskas el nia firma
opinio, ke ekz. "Mi ne estas suficxe bona", "Neniam mi
atingos tion,
kion mi volas", aux "La mondon kaj la homojn ne eblas
fidi" . Masxoj de
tiuj cxi cirkulantaj pensoj tre fortas kaj tre adheras gxuste pro tio,
ke ili bazigxas sur tiuj cxi profunde enradikigxintaj konvinkigxoj. Kaj
ni kredas ilin, kvazaux la entrudigxanta persistemo atestus pri tio, ke
ili veras. Kaj la rezulto? Ni
estas igitaj okupigxi pri ilia enhavo.
En la
vivo ni devintus lauxeble plej baldaux ellerni pri la
negativaj
pensoj ion fari. En la praktiko montrigxas, ke la plej efika aliro ofte
estas fakte la malplej intuicia. Gxi bazigxas sur la jeno: cxesu klopodi
sxangxi la negativajn pensojn, nenion faru pri ili, cxesu batali
kontraux tio, kio jam estis okazanta, kaj direktigu vian atenton aliloken.
Kiel ni povas esti en harmonio, se tio, kio jam estas kuranta en
nia
menso, tutcerte en harmonio ne estas? Eble sxajnas, ke se ni konsentos
pri tio, ke niajn negativajn pensojn ni certe ne sxangxos, ni konsentas
ankaux pri tio, ke ni kredas ilin. Se cxu eble tio tamen ne veras?
Kio
okazus, se negativaj pensoj povus aperi en nia interna mondo kaj
ni povus ekkompreni ilian enhavon, sed havi nenion komunan kun ili - ni
ne devus ilin forpeli, investi en ilin nian energion, engagxigxi en
iliaj rakontoj kaj fantaziajxoj aux ilin kredi? Kaj se eble negativaj
pensoj signifus nenion pri tio, kiu vi estas? Sed antaux ol ni
povos
tiun cxi aliron utiligi en praktiko, ni devas ekkredi, ke tio entute
povas reali.
Ni vivas
en la kulturo, en kiu cxiu volas de ni, ke ni
konstante ion
faru. Kaj se ni ricevos instrukciojn, ke ni faru
nenion, povas okazi, ke
tio ne suficxas. Tiam povas helpi, se ni la vorton
"ne fari" alivortumu
al io pli aktiva. Do pli konkrete, anstataux ol koncentrigxi pri
nesxangxado de siaj pensoj, ni ekzercu turni la atenton de la pensoj mem
al tio, kio estas malantaux ili.
Tuj kiam
negativaj pensoj aperas, ni havas tendencon fokusigi
nian
atenton al ili, kiel laseran radion, kaj per tio ni blokas cxion
ceteran, kio povas en nia konscio kaj subkonscio ekzisti. Kio okazus, se
ni rigardus malantaux ilin kaj ekpensus, kio plua tie trovigxas? Cxu
eble malantaux kaj sub ili io estas kusxanta? Kiam ni
tion faras, ni
lasas la pensojn enpace kaj koncentras la atenton al la spaco cxirkaux
ili. Simile kiam ni rigardas la flugantajn birdojn kaj akrigas la
rigardon al la firmamento malantaux ili. Aux se ni
rigardas la tiel
nomatajn tridimensiajn rilaksigajn bildojn.
Elprovu
tion nur por unu tago aux por unu horo: ne sxangxu viajn
pensojn, senkonsidere de tio, kion ili entenas. Simple lasu ilin enpace,
allasu ilin, por ke ili alvenu. Turnu vian atenton de pensoj al tiu, kiu
auxskultas - via propra konscio kaj estanteco. Perceptu la spacon, en
kiu la pensoj aperas, la silenton malantaux la bruo kaj la kvieton sub
la movo.
Kiam vi tiamaniere transsxovos vian atenton, okazos io tre
interesa.
La pensoj komencos perdi sian
potencon. Eble ili dauxre estos tie, sed
ili ne plu havos tian forton. Lauxteco de la pensoj sxangxigxos el krio
al flustro. Iam, kiam la pensoj cxesos nin tiom
logi kaj ne plu povos
nin movi aux enplekti nin en siajn masxkaptilojn, ili komencos iom post
iom malaperadi. Kaj ecx se ili ne malaperos
komplete, ankaux ilia
malfortigo estas sukceso.
Ripetigxantaj negativaj pensoj estas parto de nia homa vojo.
Ne eblas
ilin haltigi. Sed kion ni povas fari, estas cxesi
klopodi sxangxi ion
nesxangxeblan. Esencas, kian starpunkton ni al pensoj kaj al
ni mem
havas. Internan pacon ni atingos, kiam ni rezignos
batalon kontraux la
neeviteblo kaj ni alidirektos nian atenton al nova horizonto.
Pavla Dvorakova (Cxehxio)
Literaturo
La
stelkaroto
Motto: "Ni estas faritaj el la sama materialo
kiel la songxoj". (William
SHAKESPEARE)
Jen gxi! Jen la stelkaroto, sur la blua breto de mia
kuirejo! Kion mi
faru? Kion mi decidu? Kion vi
farus se vi estus mi?
***
Pluvis
tiun tagon de julio, la lastan fojon kiam mi vidis
mian amikon
Cxielarko. Li estis gastinta cxe mi dum du semajnoj kaj tiutage jam
preparis sin por reveni hejmen. Sian trajnbileton li jam acxetis, sed
ankoraux ne decidis, per kiu trajno foriri. La trajnhoraron li metis sur
la tablon, sub la florvazeton, el kiu fresxa taraksako sxajnis rigardi
nin. Kiam li enmetis la floron tien? Li versxajne
vekigxis multe pli
frue, ol mi kaj gimnastikis en la gxardeno. Ekde kiam li venis cxe mi,
cxiumatene aperis nova floro en la vazeto, sed neniam mi rimarkis, kiam
li alportas gxin…
Cxielarko kaj mi ekamikigxis unu
jaron antauxe, pere de la virtuala
mondo Dua Vivo, kie ni ambaux cxeestis prelegojn, kunvenojn kaj
spektaklojn en E-o. Iom post iom ni malkovris, ke ni havas
multegajn
komunajn interesojn kaj renkontigxis pli kaj pli ofte tie, en la
artefarita mondo. Cxielarko estis la nomo de lia “avataro” tie, sed ni
ambaux kutimigxis uzi la nomojn de niaj “avataroj” ankaux tie cxi, en la
reala vivo. Do li nomis min Abio, kaj mi sxatis tion.
Mi
estas cxirkaux 36 jara viro, kiu logxas en malgranda
domo,
proksime de la vilagxa lernejo, kie mi instruas historion kaj E-on. Mi
estis sola komence de julio, tuj post la separigxo de mia eksedzino. Mi
gxojis havi dum la ferio agrablan gaston, kiu forigu mian solecon. Ni
ankaux planis, ke mi vizitu lin je la mezo de auxgusto. Nun estas la
mezo de auxgusto. Hodiaux mi devas decidi, cxu mi vizitu lin.
Cxielarko estas biologo, preskaux 10 jarojn pli juna ol mi,
vegetarano samkiel mi, emas nagxi kaj bicikli, amas la naturon,
interesigxas pri historiaj kaj sciencfikciaj romanoj… Ni pasigis bonan
tempon kune.
Nun, kiam mi rememoras tiujn du
semajnojn, dum kiuj ni babilis
cxiutage, kune piediris kaj biciklis, kune vizitis muzeojn en la granda
apuda urbo… nun, mi opinias, ke li ja estis iom stranga… Tamen,
pasintmonate, mi apenaux rimarkis tion. Mi ne volas diri, ke lia aspekto
estis stranga. Ne, ne. Li aspektis tiom ordinara
kiel lia avataro,
kvazaux li estus ties kopio: averagxa alteco, averagxa dikeco, averagxa
vestajxo… Ecx averagxajn inteligentecon kaj klerecon li sxajnis posedi,
kiam oni babilis kun li pri bagatelajxoj. Sed kiam temis pri seriozaj
aspektoj de la vivo, li sxajnis multe pli matura ol mi, malgraux lia
agxo. Li cxiam evitis paroli pri sia propra vivo, sed li instigis min
paroli pri la mia. Cxielarko sxajnis havi tre seriozajn konojn pri
historio, kaj kiam li faris nur hazardajn komentojn pri la nuna monda
politiko, mi tuj sentis min kiel infano fronte al lia profunda
pensmaniero. Kelkfoje li sxajnis auxdi miajn pensojn, sed tio ne gxenis
min. Male, tio donis al mi bonan senton de amikeco kaj
fido, tial mi faris al li longajn konfesojn pri io ajn, kio pasis tra
mia cerbo…
Mi
faris al li kelkajn demandojn pri lia lando, liaj familianoj, liaj
geamikoj… Li cxiam respondis: “Ne gravas, pri tio ni havos amason da
tempo paroli kiam vi estos mia gasto, venontmonate. Nun la ‘turisto’
estas mi, do ni parolu pri via lando, via vivo, viaj planoj pri la
estonteco…” Dunja, lia koramikino, ne povis akompani lin
cxi tien, sed
ili alvokis unu la alian cxiujn kelkajn horojn kaj parolis longtempe. Li
insistis paroli “nur duope” kun sxi, tial li cxiufoje iris en kiel eble
pli izolitan lokon por babili trankvile per posxtelefono, malproksime de
ies oreloj. Por ne gxeni ilin, mi ne faris tro multajn demandojn pri
tio. Mi neniam vidis la foton de tiu junulino, kun
kiu li babiladis.
Foje mi demandis lin, cxu li
havas sxian foton en sia posxtelefono.
“Foto?!” li miris, kvazaux mi
faris strangegan demandon. Poste, kvazaux
li rememorintus ion, li diris: “Ha, foto! Mi komprenas… Ne, mi ne havas
sxian foton.”
Kaj venis la lasta tago de lia vizito. Lia valizeto atendis
tute
preta apud li. La trajnhoraron li metis sur la tablon, sub la florvazeton.
"Kara Abio”- li diris – “mi
volas fari al vi gravan konfeson.”
Mi ne estis tro surprizita. Mi iel estis
diveninta, ke li kasxas ion.
Mi montris al li tiom da fido kaj varmo, ke sxajnis al
mi tute natura
lia deziro rompi sian sekretemon. Mi tuj supozis, ke li volas eklogxi
cxe sia koramikino, kaj estos al li malfacile reciproki mian gastigemon
venontmonate, laux la promeso. Tio ne estintus por mi grava afero.
Mi
povintus atendi alian okazon por viziti lin. Ni jam estis tre bonaj
amikoj, do, mi ne ofendigxintus pro bagatelo.
"Mi estas… aliplanedano…”- li
deklaris hezite, embarase, kvazaux li
mem pridubus siajn vortojn.
Mi ekridis. Li embarasigxis ecx pli.
"Pli ekzakte, mi estas…
avataro de aliplanedano. Mia avataro estas
cxi
tie, dum mi mem estas hejme, en fora galaksio, fronte de sfera ekrano
por tridimensiaj imagoj. Por mi, tie cxi estas iusence
mia ‘Tria Vivo’.
Jen cxio.”
Li estis tre serioza. Mi subite ektimis.
"Ne timu, Abio…” – li diris milde.
Mi maltrankviligxis, demandis min, cxu li auxdas miajn pensojn.
"Mi ne auxdas viajn pensojn,
sed sentas viajn emociojn… mi ne
kapablas klarigi kiel... Nun mi sentas cxe vi timon,
koleron, malfidon…
Ne indas timi, Abio. Mi ja estas via amiko. ”
Mi jam kredis lin. Sed mi sentis min ofendita, perfidita. Mi
fidis
lin tutkore, akceptis lin kiel fraton… dum li mensogis pri sia deveno,
sia identeco… mensogis pri cxio.
"Mi ne povintus klarigi al vi
tion ekde komence” – li diris, por
senkulpigxi.
Mi ne konsentis. Kial li ne povintus diri
la veron? Li devintus
demandi, cxu entute mi volas akcepti tian strangan estajxon en mian
domon, cxu ne?
"Mi
estas homo, samkiel vi, el biologia vidpunkto. Mi
volas diri, ke
tie, kie mi estas nun, cxe mia sferkomputilo, mi estas homo, kiel vi, el
biologia vidpunkto. Sed tio, kion vi vidas nun, estas
mia avataro. Tiu
estas farita el la sama materialo, kiu konsistigas songxojn. Jen… jen…”
Antaux miaj okuloj, Cxielarko
aliformis sian vizagxon, sian korpon…
Poste li reprenis la antauxan
formon.
(dauxrigota).
Luiza Carol
Facila legajxo
Interesaj
faktoj pri Grabowski
Antoni Grabowski estas konata poligloto. Li scipovis de 20
gxis 30
lingvojn, i.a., volapukon. E-on li lernis en 1887, tuj post la publikigo
de la unua lernolibro de Zamenhof, kaj baldaux vizitis la kreinton de la
lingvo. Gxuste inter ili okazis la unua en la
historio interparolo en E-o.
De 1888
gxis 1894 Grabowski laboris en Ivanovo-Voznesensk kiel
direktoro de la tekstilfabriko. Tie li fondis unu el la unuajn rusajn
E-klubojn.
Li
komprenis la gravecon de literaturo por disvolvigxo de la
novkreita lingvo, tial jam en 1888 li publikigis sian tradukon de la
rakonto de A. S. Pusxkin “Negxblovado”. Ekde 1908 li prezidis la
gramatikan komitaton de la Akademio de Esperanto.
Kun la nomo de Grabowski estas ligitaj kelkaj legendoj. Laux
unu el
ili, vizitantoj de la drinkejo, kie li ripozis, sciantaj pri lia
okupigxo pri Esperanto, petis lin deklami iun versajxon en la lingvo
internacia. Grabowski tuj aktore recitis iun poezian tekston.
La
cxeestantoj tuj ekkritikis gxin: nu, kion oni povus atendi de de tiu
terura miksajxo de lingvoj!.. ktp, ktp. Kiam oni iom
trankviligxis,
Grabowski anoncis, ke li deklamis la soneton de
Petrarca en la itala
lingvo. Tiel li montris la rolon de supersticxoj en percepto
de lingvoj.
Laux la
alia, pli versimila versio de la legendo, publikigita en la
almanako “Literatura mondo” en 1931, tio okazis en iu privata domo. Post
la vespermangxo la cxeestantoj petis Grabowski-n, la faman poligloton,
deklami ion el la itala poezio. Li recitis iun versajxon en E-o, kvazaux
tio estus la itala teksto, kaj poste proponis auxskulti la samon en E-o,
kaj deklamis la italan originalon, kiun multaj cxeestantoj tuj priridis.
Laux Leono Zamenhof, tiu cxi
epizodo malfermis al Grabowski la pordojn
de multaj varsoviaj societoj, kaj al lia okupigxo pri “diversaj
stultajxoj” oni rilatis multe pli tolereme.
Grabowski havis kvin infanojn: tri knabojn - Zygmunt, Tadeusz kaj
Adam, kaj du knabinojn – Zofia
kaj Irena.
Grabowski mortis pro koratako en la cxefstrato de Varsovio –
Marszalkowska. Li rigardis la montrofenestron de la nova librovendejo,
arangxita de Mieczyslaw Klein, kie estis vendataj E-libroj. Subite li
svenis. Homoj, elkurintaj el la vendejo, trovis lin
jam mortintan.
Kompilis O.P.
Por
la retumantoj
Mi estas sekretario de la projekto, s-ro HIKITA Akio. Nu, kun gxojo mi
anoncas al vi pri la publikigo de 15 Fabeloj de Erosxenko
Eljapanigitaj.
Erosxenko restigis pli ol 60 verkojn dum sia 62-jara vivo.
Inter ili
trovigxis cxirkaux 33 rakontoj verkitaj en la japana lingvo. Kelkaj
estis jam tradukitaj en Esperanton, aux en la rusan aux en la
ukrainan. Sed ankoraux restis 18 verkoj, kiuj ne estis tradukitaj en
Esperanton. Nun 15 verkoj estis eljapanigitaj fare de japanaj grupo
kaj individuoj, kaj publikigitaj en unu x-teksto-dosiero.
La dosiero estas legebla kaj elsxutebla ce:
https://sites.google.com/site/erosxenko125/files/fabeloj-de-erosxenko