Esperanta Ligilo

Oficiala organo de la Ligo Internacia de Blindaj Esperantistoj (LIBE)

           Numero 2     Februaro     2025

         Enhavtabelo

De la redaktanto.
cxu alvoko, cxu rememorigo.
La kiso =rakonto=.
Hundo sen mastro =rakonto=.
<Age =rakonto=.
La bovinoj de la parohxestro =rakonto=.
Antaux nekrologo.





        De la redaktanto
   En la januara numero mi jam klarigis pro kio la revuo aperas nun en
nekutima formo/ Ankaux cxi tiu numero =la lasta, mi esperas+= estas
nekutima,
cxifoje pro tio, ke la rakontoj en gxi ne estis verkitaj en Esperanto, sed
ilia auxtoro, svedo, tiom placxis al  mi, ke mi volas dividi kun la
legantoj
la plezuron ricevitan tra liaj rakontoj, des pli ke Sten Johansson
ilin tradukis en tiel belan Esperanton, ke oni vere havas la impreson 
legi originalasojn!



      cxu alvoko, cxu rememorigo

   certe vi cxiuj, karaj legantoj, memoras la literaturan konkurson
lancxitan de LIBE/ Kelkaj legantoj tuj reagis sendante siajn verkojn/ Aliaj
eble intencis tion fari, sed hezitis, eble pro tio ke ili taksis ne
suficxan sian talenton; aliaj eble ecx forgesis/
   Nu, kiam vi ricevos cxi tiun numeron versxajne estos jam tre proksima
la tridek unua de marto, limdato por
la ricevo de la sendajxoj por la konkurso: ne plu hezitu! tuj verku kaj
sendu vian kontribuajxon/ Eble vi ecx  ne bezonas verki, cxar en iu
kesto kusxas rakonto, poemo aux ecx  eseo kiun vi iam verkis sed neniam
kuragxis aperigi/ Ecx tiuj forgesitaj kreajxoj tauxgas. Kaj memoru, ke vi
rajtas partopreni ecx en du brancxoj  kaj ecx per du verkoj por cxiu el ili/
   Agu tuj! La fino de marto jam proksimas!                     Red.




           LA KISO

   Estis iam juna knabino kaj tre juna viro/ Ili sidis sur sxtono cxe
terpinto
kiu elstaris en lagon, kaj la  ondoj plauxdante atingis gxis iliaj piedoj/
Ili sidis silentaj, cxiu en  siaj pensoj, rigardante la sunon subiri/
   Li pensis, ke li volonte kisus  sxin/ Kiam li rigardis sxian busxon,
sxajnis al li ke gxuste tio estas gxia  celo. Sendube li jam vidis
knabinojn
pli belajn ol sxi, kaj efektive li  enamigxis al alia, sed tiun li certe
neniam rajtos kisi, cxar sxi estas  idealo kaj stelo, kaj !,die Sterne, 
die begehrt man nicht!, =*=/
   sxi pensis, ke sxi volonte spertus  ke li kisu sxin, cxar tio donus
al sxi
okazon vere koleri al li kaj montri  kiel profunde sxi malestimas lin/
sxi  ekstarus kaj zorge kunigus la jupojn  cxirkaux sin, jxetus al li
rigardon
plenan de glacia moko kaj forirus,  neklinita kaj trankvila
kaj sen superflua urgxo/
Sed por malhelpi al li  diveni sxiajn pensojn, sxi diris mallauxte kaj
malrapide:
"cxu vi kredas ke trovigxas vivo  post tiu cxi?"
   Li pensis, ke estus pli facile  kisi sxin se li respondus jese. Sed
li ne precize memoris, kion li eble  jam aliokaze diris pri la sama temo,
kaj li timis veni en memkontrauxdiron/ Tial li rigardis profunde en
sxiajn okulojn kaj respondis:
   "Trovigxas momentoj kiam mi pensas  tiel/"
   Tiu cxi respondo treege placxis al  sxi, kaj sxi pensis: Mi tamen sxatas
liajn harojn, kaj ankaux lian frunton/ Domagxe nur,
ke lia nazo estas tiel malbela, kaj li ja estas sen pozicio -
nura studento kiu faros  sian preparan ekzamenigxon/
Li ne estis tia fiancxo, per kia sxi povus inciti siajn amikinojn/
   Li pensis: Nun mi certe povos kisi  sxin. Sed li tamen terure timis; li
neniam ankoraux kisis knabinon de bona familio, kaj li ne sciis cxu povus
esti dangxere/ sxia patro dormis en  hamako ne malproksime, kaj li estis
la urbestro/
   sxi pensis: Eble tauxgos ecx pli ke  mi frapu al li la vangon, kiam li
kisos min/
   Kaj sxi ankoraux pensis: Kial li ne  kisas min, cxu mi estas tiel
malbela
kaj malagrabla?
   Kaj sxi klinis sin super la akvo  por speguligxi, sed sxia bildo estis
rompita de la ondado/
   sxi plu pensis: Mi scivolas kiel  povos sentigxi kiam li kisos min/
Efektive sxi nur unufoje estis kisita, de leuxtenanto post balo en la
urba hotelo/ Sed li tiel malbonodoris de puncxo kaj cigaroj,
kaj kvankam lia kiso iomete flatis sxin, cxar li tamen estis leuxtenanto,
sxi cetere ne tre alte taksis tiun kison/ Kaj krome sxi malamis lin,
cxar li poste
ne svatigxis al sxi nek entute zorgis  pri sxi/
   Dum ili sidis tiel, cxiu en siaj  pensoj, la suno subiris, kaj
krepuskigxis/
   Kaj li pensis: cxar sxi restas cxe mia flanko, kvankam la suno estas
for kaj krepuskigxas, povas esti ke sxi ne tro malsxatus se mi kisus sxin/
   Kaj li malrapide metis la brakon cxirkaux sxian kolon/
   Tion sxi tute ne atendis/ sxi imagis, ke li nur simple kisos sxin, kaj
sxi frapos al li la vangon kaj foriros kiel princino/ Nun sxi ne sciis
kion fari; sxi ja volis koleri al li, sed sxi ne volis malhavi la kison/
Tial sxi sidis tute silenta/
   Tiam li kisis sxin/
   Sentigxis multe pli strange ol sxi  antauxe pensis, sxi sentis sin
paligxi
kaj senfortigxi, kaj sxi tute forgesis  ke sxi devas frapi al li la vangon
kaj ke li estas nura studento kiu  faros la preparan/
   Sed li pensis pri unu loko en libro de religiema kuracisto pri
"Genera vivo de l. virino",
kiu tekstis: "Oni evitu meti la geedzan  kunigxon sub la regon de volupto"/
Kaj li pensis, ke devas esti tre
malfacile tion eviti, kiam ecx kiso  povas fari tiom/
      *
   Kiam la luno aperis, ili ankoraux  restis kisante/
   sxi flustris en lian orelon:
   "Mi amas vin de kiam mi unuafoje  vin vidis/"
   Kaj li respondis:
   "Por mi neniam trovigxis en la mondo iu alia ol vi/"

  =*= "La stelojn oni ne avidas"  (Goethe)/
                Hjalmar S:oderberg



        HUNDO SEN MASTRO

   Viro mortis, kaj post lia morto  neniu prizorgis lian nigran hundon/
La hundo longe kaj amare funebris  pri li/ Gxi tamen ne kusxigxis por morti
sur la tombo de sia mastro, eble  pro tio ke gxi ne sciis kie tiu
trovigxas,
eble ankaux pro tio ke gxi esence estis hundo juna kaj gaja, kiu
ankoraux sxajnis havi konton por reguligi kun la vivo/
   Trovigxas hundoj duspecaj: tiaj kun mastro, kaj tiaj sen mastro/
Laux la  eksterajxo tiu distingo ne gravas;  senmastra hundo povas esti
same grasa
kiel la aliaj, ofte ecx pli grasa/
Ne, la diferenco trovigxas aliloke/  Por hundo la homo signifas eternon,
providencon/ Mastron obei, sekvi,  fidi: jen por tiel diri la senco de 
hunda vivo/
Estas vere, ke gxi ne dum  cxiu minuto de la tago pensas pri sia mastro,
kaj ke gxi ne cxiam akompanas  lin cxekalkane;
ne, gxi ofte vagas tute sola kun afereca mieno dum gxi priflaras
domangulojn,
ligas rilatojn kun siaj samspeculoj kaj kaptas  oston, se tiel eblas,
kaj zorgas pri multo; tamen en la momento kiam gxia  mastro fajfas,
cxio cxi malaperas el  gxia hunda cerbo pli rapide ol kiel  skurgxaj
batoj elpelis la vendistojn
el la templo; cxar gxi scias, ke unu  afero estas necesa/ Kaj gxi forgesas
sian domangulon kaj sian oston kaj  siajn kompanojn kaj rapidas al sia 
mastro/
   Tiu hundo, kies mastro mortis en  maniero kiun la hundo ne sciis, kaj
estis entombigita en loko kiun la  hundo ne konis, dumlonge funebris
pri li; sed kiam pasis tagoj kaj nenio okazis, kio povus memorigi gxin
pri la mastro, gxi forgesis lin/ En t iu strato, kie gxia mastro iam
logxis,
gxi ne plu flaris la odoron de liaj  spuroj/
Kiam gxi ludis sur herbejo kun amiko, ofte fajfo trancxis la aeron,
kaj sammomente la amiko malaperis kiel vento/ Tiam gxi strecxis la orelojn,
sed neniu fajfo similis  tiun de gxia mastro/ Do gxi forgesis lin,
kaj gxi forgesis ankoraux ion: gxi  forgesis ke gxi iam havis mastron/
gxi  forgesis, ke iam ajn estis tempo,  kiam gxi ne konsiderus ebla por
hundo
vivi sen mastro/ gxi igxis hundo pri  kiu direblus, ke gxiaj bonaj tagoj
forpasis, kvankam nur en senco interna, cxar pri mondajxoj gxi suficxe 
prosperis/
gxi vivis tiel, kiel hundo povas vivi:
gxi foj-foje sxtelis bonan  tagmangxon sur la vendoplaco kaj ricevis
bastonadon,
kaj havis amaferojn, kaj kusxigxis por dormi kiam gxi  lacigxis/
gxi akiris amikojn kaj malamikojn/
Iutage gxi zorge tanis la hauxton de hundo pli malforta,
alitage gxi mem estis grave tauxzita de alia, pli forta/
Frumatene oni povis  vidi gxin kuri malsupren laux la strato
de sia mastro, kie gxi pro kutimo  ankoraux plej ofte restadis/
gxi kuras  rekte antauxen kun mieno kvazaux gxi  havus ion gravan por
plenumi;
pasante priflaras hundon renkontatan, sed  ne zorgas dauxrigi la
konatigxon;
poste gxi rapidigxas, sed subite sidigxas  por grati sin malantaux orelo
kun  flamigxanta energio/
En la sekva momento gxi eksaltas kaj flugas trans la straton por peli
rugxan katon
tra  kela truo, post kio gxi kun rekonkerita mieno afereca pluiras sian
vojon
kaj malaperas post domangulo/
   Tiel pasis gxia tago, kaj jaro proksime spursekvis jaron, kaj gxi
maljunigxis sen tion rimarki/
   Poste do alvenis vespero nuba/ Estis humide kaj malvarme, kaj iamtiam
ekpluvis/
La maljuna hundo dum  tuta tago vagadis longe for en la  urbo;
gxi malrapide supreniris la  straton, gxi iomete lamis;
foj-foje  gxi haltis por skuegi sian nigran felon,
kiu kun la jaroj grizmiksigxis  cxirkaux la kapo kaj kolo/
Laux sia kutimo gxi flaris jen dekstre, jen maldekstre;
poste gxi deviis sub pordegan volbon, kaj kiam gxi revenis el tiu,
alia hundo gxin akompanis/
Sekvamomente aperis ankaux tria/ Ili  estis hundoj junaj kaj sxercemaj, kaj
ili volis logi gxin al ludado; sed gxi  estis malbonhumora,
kaj krome komencigxis pluvego/
Tiam fajfo trancxis  la aeron, longa kaj akra fajfo/
La  maljuna hundo rigardis la du junajn,
sed ili ne atentis; fajfis neniu el  iliaj mastroj/
Tiam la maljuna senmastra hundo strecxis la orelojn;
gxi  subite sentis sin tre stranga/ Jen  ankoraux fajfo,
kaj la maljuna hundo  perplekse saltis jen unuflanken jen aliflanken/
Fajfas gxia mastro,
tiam  gxi ja devas obei! Triafoje iu fajfis, same persiste kaj akre/
Kie li  do estas, kiudirekte? Kiel tio okazis, ke mi disigxis de mia
mastro?
Kaj de kiam ni disigxis, de hieraux  aux de tri tagoj aux eble de momento?
Kaj kiel aspektis mia mastro, kaj kian odoron li havis,
kaj kie li estas, kie li estas?
gxi kuris en  rondoj priflarante cxiujn preterpasantojn, sed neniu estis
gxia mastro,
kaj neniu volis esti tia/
Tiam gxi  turnis sin kaj kuris malsupren laux  la strato;
cxe domangulo gxi haltis  por rigardi cxirkauxen cxiudirekte/
gxia  mastro ne estis tie/ Tiam gxi galope  rekuris laux la strato;
koto sxprucis  de gxi kaj pluvakvo fluis de gxia felo/
cxiuangule gxi haltis, sed nenie  trovigxis gxia mastro/
Tiam gxi sidigxis  en stratkrucigxo, strecxis sian hirtan  kapon al la
cxielo kaj hurlis/
   cxu vi iam vidis, cxu vi iam auxdis  tian hundon forgesitan, senmastran,
kiu strecxas sian kolon al la cxielo  kaj hurlas, hurlas?
La aliaj hundoj         malrapide fortrotas kun la vosto inter la kruroj;
ja ili ne povas konsoli nek helpi/
                Hjalmar Soderberg



           AGE

   Juna vidvino estis survoje al tombo kun sia knabeto cxemane/
cxe la  tombeja pordego sxi acxetis simplan  kroneton el primoloj/
   "Imagu, panjo", diris la filo, "ke
pacxjo gxojos pro la krono!"
   "Ni esperu tion", diris la patrino/
   "Age ankaux volas doni kronon al pacxjo/"
   La juna vidvino iomete pripensis/  La kronoj kostis malmulte, sed sxi
ne  havis tro da mono/
sxi donis sian  kronon al la knabo:
   "Age prenu la kronon de panjo por  meti sur la tombon/ Tiel pacxjo
komprenos, ke gxi venas de ni ambaux/"
   La knabo efektive nomigxis August,  kiel la patro, sed li mem nomis sin
Age, kaj sekve ankaux la patrino komencis nomi lin tiel/
Li ne estis efektive malbela, sed li estis infano  sencxarma/ La hele
bluaj okuloj
aperis rondaj kaj rigidaj en la vireta  vizagxo, kaj la line pala hararo
estis nekutime maldensa por kvarjarulo/
   Estis tago vaporanta kaj odoranta  kaj floranta, tia tago kiu ne scias
cxu aparteni al printempo aux somero/
Tago de la lasta maja semajno/ Tago  kun suno glimanta tra maldensaj nuboj
kvazaux el sxpinita silko/
Longe for, el la plej malricxa antauxurbo de  la cxefurbo,
oni auxdis gurdon/ gxi sonis malnove kaj eluzite/
Krome gxi  devis esti tre antikva, cxar gxi ludis  "Ave Maria" de Gounod,
kiun ludis  cxiuj gurdoj antaux tridek jaroj/
   "Kial vi ploras, panjo?" demandis  la knabo/
   "Mi ne ploras", respondis la patrino/ Kaj sxi ne ploris/
Nur unu aux du  larmoj ruligxis sen sxia permeso aux  kompreno, kaj sxi
tuj forvisxis ilin/
   Ili pasxis tra la plej malnova parto de la granda tombaro,
tiu parto  kiu kolektigxas cxirkaux la alta monumento de la tombo de J.
O. Wallin,
"Cedas Monda Malkvieto"/
Ili  venis al unu el la flankaj vojetoj/
   "Rigardu, panjo", diris la knabo,
"kial estas cxevalo sur tiu tombo?"
   De tombsxtono vere brilis blanka,  galopanta cxevalo en marmora reliefo/
gxi fiere kaj kokete pavis sur fono  el malheligxinta granito/
   "Eble cxevalvendisto tie tombokusxas", sxi diris/
   Ili alproksimigxis, kaj sxi legis la  tomboskribon/ Ripozis tie ne
unu cxevalvendisto,
sed du/ Du fratoj kaj  kompanoj/
   Ili iris tra aliaj kvartaloj de la  tombejo, tra malricxulaj kvartaloj,
kie eblis rigardi vaste cxirkauxe trovante nenian monumenton krom ligna
lateto numerita
sur tomboj flegataj  de neniu, cxar neniu estis pagata ilin flegi,
kaj tra milionula kvartalo, kie estroj de borso kaj industrio
havis siajn mauxzoleojn kun kupraj pordoj, granitaj bariloj kaj
marmoraj benkoj, cxio desegnita de  elstaraj artistoj de la metio.../
   Kaj ili fine venis al la tombo  sercxita, tiu de la edzo kaj patro/
"Fr. Aug. Barcke" estis skribite  sur la klinita sxtoneto
kun lia propra subskribo en pligrandigita faksimilo/
Li mem decidis ke estu tiel/
      *
   Kiam la juna vidvino rekonsideris  sian sesjaran edzinecon, sxi apenaux
ecx por si mem povis jugxi, cxu gxi estis felicxa aux malfelicxa/ Ne pro
amo
sxi akceptis lian manon, kiam li proponis gxin al sxi/ sxi tiam havis nur
dudek tri jarojn, kaj rektoro Barcke precize la duoblon/ sxi akceptis
lin por ekhavi hejmon/ Li havis pezan humoron, kaj ilia kunvivado ne
cxiam estis facila por sxi, sed sxi faris la plejeble bonan el gxi, kaj
nun, kiam li jam preskaux jaron kusxis  entere, sxi pensis pri li kun
dankemo  sed sen bedauxro/
Pro nenio sxi povis  riprocxi sin; eble tamen pro tio, ke
sxi neniam kuragxis esti sincera al  li, sed sxi instinkte sentis, ke li
ankaux ne sxatus tion/ Kaj kia estus  la fino, se homoj subite ekestus
reciproke sinceraj? Tiam oni ja entute  ne povus elteni unu la alian!
   Kaj sxi pensis plu: por ke du homoj povu esti sinceraj inter si,
ili antaux cxio estu proksimume samagxaj/ Kaj  krome ili amu unu la alian/
Kiel facile esti sincera, se oni pensas nur  bonon kaj belon unu pri la
alia!
   "Panjo", diris la knabo, "cxu pacxjo  nun povas vidi nin?
Kvankam li kusxas  en la malluma tero?"
   "Pacxjo estas en la cxielo", diris  la patrino/ "Vi ja scias tion,
Age/"
   La knabo rigardis supren/
   "Cxu do pacxjo nun povas flugi?" li  demandis/
   La juna patrino staris enpense; sxi  ne sciis precize kiel respondi/
sxiaj  busxanguloj ektremis, kaj sxi gapis al  la tombosxtono kvazaux
sercxante respondon tie/
"Fr. Aug. Barcke"/
sxi imagis vidi lin flirtadi per du  grandaj flugiloj sercxante siajn
okulvitrojn,
kiujn li portis sxovitaj  supren al la frunto/ Kion diri?
cxu  provi klarigi al la infano, ke necesas aero por flugi,
kaj ke aero apartenas al tero, ne al cxielo/
   "Jes", sxi fine diris, "pacxjo sendube kapablas flugi, se li volas/
Sed tio ne necesas/ Se li deziras
ion, li sendas angxelon/"
   (Jes, sed se la angxelo ne volas?"
   "Tiam pacxjo avertas Dion, kaj Dio diras al la angxelo, ke gxi devas,
kaj tiam la angxelo ekflugas/
Sed nun venu, eta Age, ni iros al  "Patrino sur altajxo),
kajhavos tason da kafo kun kukoj/"
   El la malricxula kvartalo oni dauxre  auxdis la malnovan trivitan gurdon
ludi sian trivitan muzikon en la belega printempa tago/.
      *
   Tuj post la pordegoj de Haga gxentile salutanta sinjoro haltigis la 
patrinon kaj filon/
Li sidis sola  sur benko en la ombro de kelkaj arbegoj, sed ekstaris kaj
iris renkonte
al ili, kiam li vidis ilin veni/
La juna vidvino sentis, ke sxi forte  rugxigxas/
   (cxu vi, Helge?" sxi diris/
   "Nu, Astrid", li mallauxte respondis, "mi ne volas sxajnigi, ke ni
hazarde renkontigxas tie cxi gxuste nun/
Antauxhieraux vi diris, ke vi intencas  hodiaux iri al la tombejo/
Sendube  tiam vi samtempe faros etan promenon  en la Haga parko, mi pensis/
En tia  bela tago! Kaj sekve mi sidigxis sur  tiu benko atendante/
Mi sukcesis liberigxi de la oficejo je la dua/"
   sxi rigardis teren, flore rugxa, ne  respondante/
   "cxu mi per tio multe cxagrenis vin,  Astrid?"
   sxia respondo aperis same mallauxte  kiel la demando:
   "Ne tre/"
   Age pasxis iom flanke cxe la vojrando plukante saksifragojn/
   "Panjo", li subite diris, "ni ja  iros al Patrino sur altajxo? Age 
malsata+"
   La patrino ne tuj auxdis lin/ sxi  trovigxis en siaj propraj pensoj/
   "Jes, eta Age", sxi fine diris/
"Sed unue ni iom promenos/ Survoje  hejmen ni povos iri al Patrino sur 
altajxo"/
   Ili iris antauxen sur vojo inter  altaj pinieskaj pinoj, kies frondaroj
aperis preskaux nigre kontraux la  hela printempa verdajxo cxirkauxe/
   "Age malsata kaj laca", diris la  kvarjarulo pasxtante/
   "Kiel li similas sian patron", diris la juna viro sen multa meditado/
   La patrino ne respondis/ Sed tio  estis suficxe vera:
sxi trovis preskaux  neniom el si mem en sia ido/ La konveksaj, elstaraj
okuloj,
la maldika  senkolora hararo, auxguranta kalvan  verton,
la tuta mieno de vireto - cxio estis la patro/
cxio estis Fr. Aug. Barcke/ Sed strange, lia patro kontraux la kutimo de
patroj
neniam sciis vidi tion kaj entute neniam havis multe da tempo aux
intereso por la infano/
"Mia tasko kiel         edukanto komencigxos nur
kiam August  atingos lernejan agxon", li iufoje
diris, en la jaro antaux sia morto./
   Ili sekvis vojon laux la mallargxa  golfo, trans kiu La Kastelo) - eta
itala vilao blankis en la verdo/  a
Ili preterpasis la fonton de Haga  kaj pasante trinkis el gxia klara 
malvarma akvo/
Dum ili trinkis el la  fonto, malnovstila veturilo preterpasis kun
kocxero kaj lakeo/
En la  kalesxo sidis eta maljunulino, kiu
per degnaj kapklinoj reciprokis imagitajn salutojn/
      *
   Ili atingis bordon malglatan kaj  rokan/
La ondoj de Brunnsviken malrapide plauxdis kontraux la bordaj sxtonoj,
kaj vid-al-vide, apud Kraftriket kaj Albano, fabrikaj fumoj  kviete
sxvebis cxielen/
   Ili sidis sur sxtono, kiu formis  naturan benkon/ Age ludis cxeborde
per arbosxela boateto, kiun Helge  trancxis al li, kaj kiu forgesigis
al  li
malsaton kaj lacecon/
   "Li estas kvieta kaj cxarma knabeto", diris Helge/
   sxi respondis nur per legxera kapklino/ Ne por paroli kun sxi pri la 
infano
li iris renkonti sxin tie cxi,  tion sxi sciis/
   Helge Rudin estis desegnisto en  arkitekta ateliero/
Ili estis samagxaj ¬ sxi havis nur kelkajn monatojn  pli ol li/
Ili logxis samdome/ La domon posedis la firmo, kie li laboris, kaj li
estis domzorgisto/
Tiel  ili konatigxis, kvazaux per si mem/
Ili okaze ekparolis pri libro, kiun  li jxus legis, kaj kiun li volis ke
ankaux sxi legu; kaj li petis permeson  prunti gxin al sxi/
Post semajno sxi  venis al li por redoni gxin/
Estis aprila posttagmezo, krepuske/ Li havis du cxambrojn kun balkono
plej supre subtegmente en domo
kun vasta  kaj libera panoramo al cxifona periferio de la urbego, kie
renkontigxis
kamparo kaj urbo, pinaretoj, krevigita granito, fabrikaj fumtuboj,
peco  el golfo de la lago Malaren, kaj  super cxio
la granda malpleno kaj spaco de malvarma printempa vespero/
Ili kelkan tempon staris balkone gapante eksteren en la glacian bluon/
Tiam li subite metis brakon cxirkaux  sxian kolon kaj kisis sxin, kaj
sxi tion permesis/
Ekde tiam ili sin  antauxnomis/
   Dekomence li ne havis precizan intencon per sia kontakto kun sxi/
Sed  baldaux li rimarkis ke li ekardis,  kaj ke estas serioze/
   Unu punkto tamen turmentis lin,  maltrankviligis kaj konfuzis lin/ s
xi   unufoje edzinigxis, kaj neniel eblis,  ke sxi iam povus enamigxi al
tia viro,
kia estis sxia edzo/ Rivalon li ne  bezonis timi en la mortinto;
tion li  sentis/ Sed - kiel sxi kapablis?
   Kaj li ne sciis, cxu li kuragxos demandi sxin pri tio/
   Kaj la infano/ Povra misuleto, tio ja tuj videblis/
Frukto de senagorda  kaj sensenca geedzeco/
Kiel li povos  cxiutage elteni la cxeeston de tiu infano?
   Sed tio eblu kiel eblos/ Li sentis, ke li ne kapablas malhavi sxin/
   "Astrid", li diris/ "Astri, Astri mia, knabino plej dolcxa...
cxu  vi iom zorgas pri mi?)
   sxi prenis lian manon, karesis per  gxi sian frunton kaj malsekigis
gxin per siaj larmoj/
   "jxus, promenante sur la tombejo",  sxi diris, "mi auxdis foran
gurdon ludi malnovan karan muzikajxon/
Kaj tuj  aperis larmoj - mibezonis tiel malmulte por tio!
Mia knabo pensis, ke  mi ploras pro malgxojo/ Sed mi ploris,
cxar trovigxas por mi ankoraux  printempo,
kaj cxar mi preskaux komencas kredi je felicxo/"
   Li premis sxin al si dum kisoj/
   Kaj li diris, kiam ili revekigxis:
   "Unu afero mirigis min kaj iomete  maltrankviligis min/
Vi edzinigxis al  viro kiu laux mia imago neniam placxis  al vi/ Aux cxu
jes?"
   "Ne/"
   "Kiel vi do kapablis?"
   "Ho, ne demandu min pri tio! Nun ne! Oni kapablas tiom pli ol oni
supozas/
Kaj tiom malpli.../"
   "Nu bone, mi ne plu demandos vin  pri tio/ Des malpli
cxar tiuokaze mi  devus fari la saman demandon al mia  propra patrino,
mia patrino, kiu  estas morta kaj ne povas respondi/
Iutage antaux nelonge mi sercxadis inter malnovaj leteroj/
Mi trovis korespondadon inter miaj gepatroj el  ilia gefiancxa tempo/
Kaj de gxi videblis - mi jam sciis tion, sed forgesis - ke mia patrino
neniam amis  mian patron/
Foje sxi ecx rompis la  fiancxecon, cxar sxi deziris iun alian/
Sed mia patro havis la pli fortan  volon/ Li tamen fine ricevis sxin -
  kaj aliokaze sxi ne estus mia patrino!
Sed sxi amis lin neniam/"
  sxi kunpremis la okulojn kontraux la  printempa lu mo/
   "Lasu ripozi la malnovan", sxi diris/ "La malnovan mortan/"
   "Jes, ni faru tiel/"
   Li elposxigis kaj malfaldis paperon/ Estis desegnoj de kampara dometo/
Fasado simpla kaj preskaux povra,  empiro en formo svede malfekunda/
Kaj planoj, montrantaj teretagxe tri  cxambrojn kaj kuirejon,
kaj subtegmente du cxambretojn/ Balkono al nordo, al Granda Ursino
en la somerfinaj vesperoj/ Tegmenta teraso por  taga sunbanado
kaj nokta stelspektado/
   "cxu vi volas logxi kun mi en tiu cxi  dometo?" li demandis/ "Mi dum la
lastaj noktoj desegnis gxin por ni/"
   sxi rigardis la desegnojn kun melankolia rideto/
   "Kiam la domo povos pretigxi, vi  pensas?" sxi diris/
   "Eble pli frue ol vi kredas/"
   sxi tiris lian kapon al la sia kaj  flustris en lian orelon:
   "Sed mi ne volas atendi tion/"
   "Kiel vi do volas?"
   "Mi volas esti la via/ Hodiaux/  cxi-vespere, cxi-nokte/
Mi ja neniam  konis felicxon, neniam, neniam/ Mi ne
volas atendi!"
   Ili kunfandigxis en senfina kiso/
      *
   sxi ektremis pro legxera frostigxo/  La suno malaperis malantaux
nubo, kaj  ne plu estis varme/
   "Sed kie estas Age?" sxi demandis/
   Kaj sxi vokis: "Age!" Respondo ne venis/
   "Li ja ne povas esti malproksima", diris Helge/ Kaj ankaux li vokis:
"Age!"
   cxar li pensis: la knabo eble petole kasxas sin por sia patrino,
sed se  mi vokas, li certe venos/
   Tamen venis neniu Age kaj neniu  respondo/
   La duo rigardis unu la alian, ambaux subite mortpalaj/
La sama terura  penso samtempe fulmis tra ili ambaux/
   "Ne, ne", sxi flustris/ "Ja ne  eblas/" Li ja ne povis fali enakven
kaj droni tie sen unu sono.
   Ili senkonsile lauxiris la bordon    en kreskanta angoro/
Ili alterne  vokis: "Age! Age!" Sed ili mem ne plu kredis, ke ili havos
respondon/
   Ili venis sur vaporsxipan varfon cxe  terpinto/ Nenie trovigxis spuro
de la infano/
   "Li ja ne povis fali enakven", diris Helge/ "Tiuokaze lia cxapo ie 
flosus/"
   La patrino klopodis kolekti siajn  pensojn/
sxi staris kun ambaux manoj  premitaj al la brusto/
   "Lia cxapo estis fiksita per kauxcxuka bendo submentone", sxi eligis/
   Subite li ekvidis malhelan objekton saltantan en la ondado flanke de 
la varfo:
   La arbosxela boato/
   Li malsupreniris por kapti gxin/  Jes,
gxi estis la sama boateto kiun  li mem trancxis antaux apenaux duonhoro/
   Granita roko deklive enakvigxis,  kaj proksime apude kusxis restajxoj
de glacitavolo/
La vintro estis longa  kaj severa, la printempo alvenis  malfrue kaj
subite,
kaj cxe tiu cxi kruta arbara bordo rigardanta norden,
kie la suno neniam varmigis la akvorandon, restis
tiu lasta sxrumpinta, malpura glacipeco/
Li rompis  sekan brancxon de alno kaj singarde  forsxovis la glacion/
   Tie kusxis la eta Age, surdorse,  kun okuloj kaj busxo malfermitaj/
La  vergon, per kiu li direktis la arbosxelan boaton, li ankoraux tenis
per  firma pugneto/
                Hjalmar Soderberg



      La bovinoj de la parohxestro

   Dum dek jaroj mi ne vidis mian iaman studamikon, la pastron Torelius
en Lerkila, gxis ni en iu varma kaj bela somera vespero antaux nelonge
renkontigxis sur la trotuaro ekster la hotelo "(Grand"/ Ni mangxadis en
la sama pensiono en Upsalo, kie mi studis por mi ne memoras kio =probable
la prepara= sed li studis por la fina kaj estis tre serioza juna viro,
krom sabatvespere/ cxar li havis regulajn kutimojn kaj estis akurata
pri cxio, ankaux pri la junula petolado/ Li cetere havis bonan kapon,
kaj cxar li krome venis el bona malnova pastra familio kaj havis pli ol
unu episkopon, se ne kiel veran onklon, tamen kiel onklon lauxdiran,
sekve cxio okazis al li rapide, tiel ke li jam en suficxe juna agxo posedis
suficxe bonan parohxon/ cxio cxi donis al li plejparte helan kaj harmonian
opinion pri la kristanismo, kaj kiam mi nun vidis lin veni renkonte al mi
laux la rando de la trotuaro kun la brakoj etenditaj, kvazaux pasus nura
semajno post kiam ni disigxis ekster Taddis, mi laux lia mieno povus kredi
ke estas sabatvespero, se mi ne scius ke estas vendredo/
   Ni sidigxis cxe tablo sub la granda sunsxirmilo de la kafejo kaj
prezentigis al ni diversajn refresxigajxojn/
Montrigxis ke pli rapide ol ni efektive atendis, ni atingis la fundon
de niaj malnovaj rememoroj el la studado, kaj nia interparolo plejparte
tusxis la hodiauxon/ Mi eksciis, ke li jam estas duafoje edzigxinta,
kaj ke lia dua edzeco sxajnas farigxi same felicxa kiel la unua estus, se
nia sinjoro tiel volus/ Li parolis pri sia agrabla vivo en la kamparo,
kiun li ne volus sxangxi kontraux io en la mondo/ Li amis siajn
parohxanojn,
kaj li ankaux supozis, ke ili estimas lin/ Ni ankaux iomete tangxis la
religiajn
movadojn de la nuntempo, kaj mi inter alie demandis, cxu lin multe
gxenas sektuloj en lia parohxo/
   "Vi celas la disidentojn?" li diris/ "Ne, mi tiel ne povas diri/
Estas vere, mi ne povas nei, ke ili komence kauxzis al mi iom da zorgoj/
Tio incitis min, kiam la cxefepiskopo venis por inspekti kaj vidis, ke
kolektigxas pli da homoj cxe la sekta kapelo ol cxe la pregxejo. Sed mi
estis nova en la loko, mia antauxulo devis porti la kulpon, kaj poste la
cirkonstancoj plibonigxis/ Nun regas pli paca etoso, kaj kvankam mi ne
povas diri ke mi efektive havas pli da homoj en la pregxejo ol antauxe,
almenaux la nombro en la kapelo malkreskis, dankaldio/ Nu, tio cetere
havas sian apartan kialon.../"
   Li interrompis sin kun iomete mistera aspekto, sed mi nenion plu
demandis, kaj ni dum minuto silentis/
Trotuare antaux ni promenis kelkaj maldikaj jankioj inter grasaj
stokholmanoj,
de Stromparterren sonis la lastaj taktoj el la himno de la Habsburga
dinastio,
gxi lasis post si strangan kvieton, kaj tra la kvieto penetris blekado
de bovino/
gxi venis el unu el la insularaj sxipoj kiuj jxus albordigxis cxe la kajo;
baldaux poste oni auxdis la bovinon treti  trans la ponteton, venis
ankoraux
unu, kaj oni vidis bienulon preterpasi, trenante la du bovinojn post si
per sxnurego/
   "Jen belaj bovinoj", diris la parohxestro, - kvankam ne tiel belaj
kiel la miaj/
Mi havas la plej grasajn kaj belajn en la tuta parohxo/
Sed bovinojn oni devas vidi en verda pejzagxo por ilin kompreni/ Trovigxas
nenio kion mi pli multe sxatas ol miajn bovinojn, el tio kio estas de
tiu cxi mondo, kompreneble/ Cetere ankaux tio havas sian..."/
   "Apartan kialon?"
   "Gxuste/ Mi devas rakonti al vi la tutan historion, pri la bovinoj kaj
la disidentoj kaj mia edzigxo/ cxio estas unu afero/ Jen auxdu:
   Vi eble memoras ke la pasinta somero estis tre varma, precipe antaux
Sankta Johano/ Iutage mi faris promenon cxirkaux mia posedajxo,
kiel kutime/ Mi iris laux la randoj de la fosajxoj, meze en la sunradiado,
mi iris trans herbejon, kie miaj homoj estis falcxantaj fojnon,
kaj venis al pasxtejo kie la bovinoj pasxtigxis/ Vi ne povas imagi kiel
belaj
ili estis tie inter la betultrunkoj!
Mi gratis al ili la frunton kaj parolis al ili kiel mi kutimas, al
Majroza kaj al Somerflora kaj al Blankverta - gxi estas mia sonorilbovino,
gxi ne havas kornojn kaj estas blanka kiel lakto - kaj al la
bovo Herkulo, kiu estas la forto kaj la pieco unuigxintaj/ Trovigxas
neniuj pli afablaj brutoj ol bovoj, se oni nur dekomence ne incitas ilin/
Mi parolis al ili cxiuj, kaj ili respondis al mi lauxkapablo kaj blekis
post mi kiam mi forlasis ilin/
Mi ecx parolis kun kredanta tajloro, kiun mi renkontis sur la deklivo,
kaj kiu estis granda lumo inter la spiritaj vekitoj =*= de la parohxo/
Mi ecx auxdis diri ke li kutimas ekzorci/ Nu, li respondis al mi acide,
kompreneble - kaj poste mi venis al la lago/ gxi kusxis brila kaj kvieta/
Mi verdire havas tiun principon neniam bani min antaux Sankta Johano;
sed nur kelkaj tagoj restis gxis tiam, kaj mi estis sxvita kaj varma/
Mi ne povis deteni min/ Tuj mi senigxis de la vestoj, saltis en la akvon
kaj
nagxis for/ Sed estis pli malvarme ol mi atendis, kaj mi ne restis longe
en la lago/
Revenante surteren mi ekvidis cxiujn bovinojn alproksimigxi/
Mi vokis ilin, ili venis pli proksimen, sed malrapide kaj singarde/
Blankverta iris unua, Herkulo tenis sin proksime apud gxi/
Kiam ili estis je distanco de dek aux dek kvin pasxoj, mi subite laux
ilia mieno vidis
ke ili ne rekonas min, jes, ke ili ecx ne volas rekoni min kiel homon!
Kaj en la rigardo de Herkulo mi kredis vidi ion kion mi neniam
antauxe tie vidis/ Mi koncedas ke subite mi terure ektimis/ Se vi volas
ekkoni panikan timegon, ekstaru tute nuda antaux dekduo da grandaj bestoj
kun akraj kornoj - vi sciu ke mi havas dek unu bovinojn kaj unu bovon -
kaj kun lago malantaux vi/ Mi mem duone frenezigxis pro timo kaj ekkuris
laux la bordo/ Nun la bovinoj vigligxis/ Mi auxdis ilin rapide trotantajn
malantaux mi/ Kion fari? Mi ekkaptis brancxon, kiu kreskis suficxe malalte,
kaj svingis min supren sur la arbon/ Tio okazis gxustatempe, cxar
la tuta svarmo jam cxirkauxis min, kaj Herkulo snufis al mi kaj per la
kornoj atakis la arbon/ Nu, min gxi cxiuokaze ne povis atingi, kaj felicxe
estis tiel varme ke mi ne kaptis malvarmumon, kvankam kutime al mi
facile malvarmas la stomako/ Mi klopodis rezoni kun ili, sed estis
nenia eblo/ Blankverta havis nur malestimon por respondo,
Majroza rigardis kolere sub la fruntharoj, kaj
Herkulo jam perdis sian ekvilibron/
Kaj iamaniere ili ja pravis/ Kiel ili povus imagi, ke tiu cxi fremda
blanka besto, kiu je ilia rigardo ekfugxas kaj grimpas sur arbon kaj
kiu havas nek nigran veston, nek okulvitrojn, nek pajlocxapelon kun
vasta rando, identas kun ilia mastro kaj bona amiko!
Li kompreneble neeviteble devas esti ilia malamiko,
aux cxiuokaze aperajxo fremda, ridinda kaj maldeca,
kontraux kiu ili devas militi/
   Felicxe tamen forta emocio malofte dauxras longe, cxiuokaze cxe la
brutoj/
Post kelka tempo la ricxaj herboj sur la grundo komencis kapti ilian
atenton,
kaj mi kasxis min laux eblo en la foliaro esperante esti forgesita/
La bestoj jam komencis disvastigxi, kaj mi ekesperis pri liberigxo -
la  maldelikata arbosxelo malagrable frotis mian hauxton - kiam mi auxdis
parolon kaj ridon de knabinaj vocxoj/
Estis la instruistino kaj ambaux filinoj de la kredanta tajloro
- cxiuj tri kompreneble spirite vekitaj - kiuj venis kun tukoj enmane
por bani sin+
Mi ne povas nei ke mi flustris al mi mem: gardu min de l. diablo!
Mi havis nur tiun esperon ke ili ne vidos min, kaj mi promesis al mi mem
rekompence turni la okulojn for de la lago/ Nu, cetere ne estis multo
por rigardi, se mi esceptas la plej junan/ Ili fakte estis tiel rapidmovaj,
ke mi apenaux havis tempon pripensi kion fari antaux ol la plej juna
jam staris kun unu piedo enakve kaj cxiuj siaj vestajxoj bele kaj orde
metitaj sur sxtono/ Sincere dirite mi ankaux ne kuragxis deturni la kapon,
timante fari ian bruon en la foliaro/ Nu, baldaux cxiuj tri knabinoj
plauxdis en la lago, kaj mi sidis silenta kiel rateto en mia arbo/
La kutimo faras multon; la arbosxelo ne plu tiel severe frotis
mian kompatindan hauxton kiel jxus,
kaj mi komencis adaptigxi al mia sorto kaj esperi felicxan finon de la
historio/
Tiel ja ankaux fine estis, kvankam ne tiamaniere kiel mi pensis/
   La knabinoj revenis el la lago, sed la instruistino hazarde
surterigxis iomete pli fore, kompreneble gxuste kie kusxis miaj vestajxoj/
sxi venas kurante kaj rakontas pri sia trovo: "Kusxas vestoj de viro
tie for, iu viro banas sin tute apude, sed kie li perdigxis,
li sendube nagxis longe for!)
Ili vestas sin urgxe, ili staras auxskultante/ Nenio auxdeblas,
kaj neniu videblas en la lago/ Espereble li ne dronis, kaj kiu li povas
esti?
Oni devas pli zorge rigardi la vestajxojn/
La plej juna estas plej kuragxa, sxi sxteliras tien
kaj revenas raportante: "Estas la parohxestro! Imagu se li dronis!)
"Kiel tiam estos pri lia animo?"   demandas la instruistino/
"Ho, ne zorgu pri la animo", respondas la plej juna knabino,
samtempe kolera kaj plorvocxa, "mi lernis cxe li por la
konfirmacio antaux tri jaroj, kaj mi tre bone sxatis lin, kvankam li ne
havas la gxustan kredon/ Sed nia sinjoro certe ne estas tiel malica kiel
vi!)
   Subite ili tuj silentas kaj ekgapas kvazaux sorcxitaj supren al la arbo/
Poste trivocxa sxriko, kaj en la sekvanta momento ili estis kvazaux
forvisxitaj de vento/
   Mi fine venis malsupren el la arbo kaj vestis min/ Mi estis relative
trankvila/ Kaj vi devas konsenti, ke mi verdire ne plu havis multon por
perdi/
Sendube neniam iu humila servanto de la Sinjoro estis
tiel senkulpe en tiel duba situacio!
Ne dauxris longe gxis la tajloro venis al la loko kun du aliaj kredantoj/
Ili  cxiuj tri aspektis suficxe malgaje,
sed en la okuloj de la tajloro brilis sekreta fajro/
Vi povas imagi la kontentecon de tiu fripono je la penso
ke li ekzorcos diablon el neniu malpli ol lia legxa animzorganto,
la parohxestro! Mi tamen felicxe jam vestis min, kaj per tio reakiris
tiun dignon, kiu nun povis tre utili al mi/
Antaux ol la tajloro ecx povis malfermi la busxon mi diris al li, ke
mi vizitos lin posttagmeze por cxion klarigi,
post kio mi per gesto adiauxis ilin kaj foriris kun firma tenigxo/
   Posttagmeze mi felicxe renkontis unue la knabinon/
sxi staris cxe arbedo en la gxardeno mangxante nematurajn grosojn/
La patro fakte havis bonan bienon kun cxarma gxardeno; li estis
benita ankaux pri mondajxoj kaj sxparadis kaj acxetis tiun cxi bienon/
Mi  klarigis la tuton al sxi, kaj la aminda infano tuj kredis min/
sxi estis la sola prudenta el ili cxiuj/ Unue sxi pensis ke mi
frenezigxis, cxar mi
nuda grimpis sur arbon; sed nun auxdante min paroli kaj vidante ke mi
ankoraux havas mian prudenton, sxi tuj kredis min/
sxi estis simpla kaj senafekta knabino, kaj tio kio pasis
tute ne sxajnis al sxi tiel terura kiel mi pensis/
Versxajne estas vere, kiel iu diris, ke la virino estas pli proksima al
la naturo ol la viro,
kaj pri naturaj aferoj sxi gxenerale sentas malpli da honto ol ni,
kvankam ni cxiam pensas la kontrauxon kiam ni estas junaj kaj ne konas
ilin/"
   "Nu, sed la tajloro?"
   "Li neniam kredis min/ Sed tio kompreneble ne malhelpas ke li estis
flatita, kiam mi post kelkaj monatoj svatigxis al lia filino/
Sendube vi jam komprenis ke estas sxi, kiu nun estas mia edzino/
Sed mia bopatro ankoraux kredas ke mi grimpis nuda sur arbon
por vidi la knabinojn bani sin/
Pro la boparenceco li tamen rigardas tion kiel tre naturan kaj
pardonindan pekon de malforta karaktero, kiun mi krom tio poste
komplete rekompencis/ Sed inter liaj samkredanoj lia indulgo al mi vekis
surprizon kaj malkontenton, kaj pro tio la kunvenoj en la sekta kapelo,
kiun posedas li kaj liaj parencoj, ne plu estas tiel multnombre
vizitataj kiel antauxe/"
   Jam estis malfrue, kaj ni foriris/
Kiam ni disigxis ni kore premis la manon unu de la alia, kaj mi deziris
al li cxian felicxon, kaj pri la venko de la gxusta eklezio, kaj pri la
bona
elturnigxo kiun li mem trovis en la afero/
   "Dankon", li diris, "mi jam estas felicxa/ Ja estas vere ke mia edzino
ne staras sur la sama nivelo de klereco kiel mi; sed sxi havas klerecon
de la koro/ Kaj krome certagrade impresis min
ke sxi metis siajn vestajxojn tiel orde, dum la aliaj jxetis
la siajn pelmele/"

(*) Spirita vekito: ano de protestanta "reveka" aux "reviviga" movado
kun radikoj en pietismo/
                Hjalmar Soderberg



       Antaux nekrologo

   Atingis nin malgxoja novajxo pri la morto de al ni tre konata bulgara
esperantistino Radka Stojanova/ Sxi partoprenis multajn niajn kongresojn/
Kvankam sxi ne estis blinda, sxi vigle aktivis en nia movado/ Ni rememoras
sxin kiel tre bonkoran homon, kiu cxiam estis preta helpi/ Mi kelkfoje
dividis kun sxi la cxambron dum kongresoj/ Kaj mi cxiam havos en mia koro
varman senton de dankemo/
Bedauxxrinde mi ne povas multe rakonti pri sxia vivo. Sed mi scias, ke
sxi aktivis
ankaux en Esperanto-grupo en sia urbo Rasgrad/
Ni por cxiam rememoros sxin/ Ripozu en paco, nia kara Radka.
Mi pensas, ke niaj bulgaraj amikoj skribos veran nekrologon pri Radka.
Sxi meritas, ke homoj sciu, ke estas tre bonaj homoj, pri kiuj ni neniam
forgesu.
   Nome de la estraro
   Natalia Kasymova, vicprezidanto




        kompletigaj informoj pri esperanta ligilo
redaktoro: Olena Posxivana
      velika dijivska 22/226
      UA-49068 _Dnipro,
      Ukrainio
      (R.p.: amatalena(cxe)ukr.net)

komputilbrajla asisto: J. Jelinek
      Roztocka 1001
      CZ-514 01 _Jilemnice,
      Cxehxio
      (r.p.: lunalumo(cxe)atlas.cz)
      (tel.: +420-481 543 200)

administrantino: Milena Jelinkova
      Roztocka 1001
      CZ-514 01 _Jilemnice,
      Cxehxio
      (r.p.: lunalumo(cxe)atlas.cz)
      (tel.: +420-481 543 200)

por ricevi la revuon retposxte
   skribu al: masenkoai(cxe)mail.ru

------------------------------------

kasisto: Pier Luigi da Costa
      via di S. Maria  del Giudice 2369
      IT-55100 Lucca, Italio
      (r.p.: dacostapl(cxe)gmail.com)

banka konto
IT67C 01005 13702 0000 0000 2799
     je la nomo Da Costa Libe)
    cxe Banca Nazionale del Lavoro
    (mallonge BNL)) en Lucca
uea-konto de Libe: libk-p

jarkotizo: 15 euxroj

  (la lasta numero de "Esperanta Ligilo" legeblas ankaux en la retejo
de Libe: www.libe.slikom.info)